منتالیته ی مدرن، سلطه، و میدان نابرابر دانش، منابع و استعداد؛ چالش های شکل گیری علوم انسانی پزشکی در ایران

پزشکی ازآنجایی که ارتباط تنگاتنگ با موضوع انسان دارد، نیازمند ارتباط با علوم انسانی می باشد. باوجود بیش از نیم قرن طرح موضوع، اما بحث در رابطه با چگونگی شکل گیری و بسط علوم انسانی پزشکی، همچنان یکی از چالش های جدی دانشگاهی در جهان است. در ایران نیز علوم انسانی پزشکی یکی از مهم ترین نیازهای میان رشته ای است که البته به دلایل مختلفی موردتوجه جدی واقع نشده است. هدف مطالعه حاضر، واکاوی این مسئله از دید اساتید علوم انسانی در کشور می باشد. چارچوب نظری، مبانی علوم میان رشته ای و نظریه انسان تک ساحتی مارکوز می باشد. مطالعه حاضر یک مطالعه کیفی در سطح ملی است که در سال 1398 انجام شد. با در نظر گرفتن معیار اشباع، داده ها با 23 مصاحبه نیمه ساختاریافته و دو پرسشنامه باز جمع آوری شد. تحلیل مطالعه به روش تحلیل مضمون انجام گرفت. نتایج نشان داد که مشارکت کنندگان خلا جدی در شکل گیری علوم انسانی پزشکی را مطرح کردند. ازنظر مشارکت کنندگان مهم ترین موانع و چالش های شکل گیری علوم انسانی پزشکی تحت عنوان چهار مضمون کلی ذهنیت (منتالیته) مدرن، سیاست، اجتماع و سازمان، سلطه زیست-پزشکی، ناکارآمدی علوم انسانی مطرح می باشد. پیشنهاد می شود سیاست گذاران علم و سیاست گذاران سلامت در کشور برای رفع این موانع اقداماتی بنیادی انجام دهند. در این زمینه، توجه به علوم انسانی و تقویت آن از یک سو و تقلیل سلطه زیست پزشکی از سوی دیگر، در کنار اقدامات نهادی و سازمانی می تواند به توسعه و بسط علوم انسانی پزشکی در کشور بینجامد.