بررسی وضعیت همزیستی میکوریزایی درختان بلوط (Quertcus sp.) در جنگل های شمال ایران

نظر به جایگاه ویژه قارچ های میکوریز در بهبود فیزیولوژی گیاهان میزبان و افزایش مقاومت آن ها به تنش های محیطی، این تحقیق با هدف روشن ساختن وضعیت همزیستی میکوریزایی درختان بلوط (Quercus sp.) در رویشگاه های جنگلی شمال کشور و اثرات زیستی آنها روی بلوط بلندمازو (Q. castaneifolia) در شرایط آزمایشگاهی به اجرا درآمد. بمنظور شناسایی قارچ های میکوریز همراه درختان بلوط، نوک ریشه های میکوریزایی درختان جمع آوری و ناحیه ریبوزومی قارچی تکثیر و تعیین توالی شد. تجزیه و تحلیل فیلوژنتیکی توالی ها به روش بیزی (Bayesian method) صورت گرفت. مجموعا 217 سیستم ریشه ای از شش رویشگاه مورد مطالعه جمع آوری و 49 تاکسون از قارچ های اکتومیکوریز (شامل 13 جنس Amanita، Boletus، Cortinarius، Hebeloma، Hydnum، Hygrophorus، Inocybe، Laccaria، Lactarius، Lycoperdon، Russula، Scleroderma و Tricholoma) و 4 تاکسون از قارچ های میکوریز آرباسکولار (شامل دو جنس Acaulospora و Glomus) در میان آنها شناسایی شد. در گام بعدی، همزیستی ریزقلمه های Q. castaneifolia با قارچ میکوریز آرباسکولار Glomus mosseae و اکتومیکوریزHebeloma sinapizans انجام شد. اندازه گیری ویژگی های فیزیولوژیک، رشد و نیز وضعیت آبی گیاه تلقیح شده در مقایسه با گیاه شاهد نشان داد توسعه همزیستی اکتومیکوریزایی روی گیاهچه های بلوط موجب افزایش معنی دار بیومس ساقه، بیومس، سطح و کلروفیل برگ و نیز بهبود محتوای آبی گیاهچه ها شد؛ در حالی که شواهدی از تاثیر مثبت معنی دار تلقیح قارچ میکوریز آرباسکولار به گیاهچه های بلندمازو به دست نیامد. بنابراین با توجه به بهبود وضعیت آبی، افزایش رشد و بیومس و اصلاح خصوصیات فیزیولوژیکی گیاه تلقیح شده با قارچ اکتومیکوریز، می توان برقراری این تعامل را راهکاری مناسب تر جهت افزایش موفقیت نهال کاری در برنامه های احیایی جنگل های بلندمازو معرفی نمود.