بررسی نقش خشک سالی ها در تشدید حرکت رسوبات به درون مخازن آبی چاه نیمه (زابل) و تعیین منشاء رسوبات

وقوع خشک سالی در منطقه سیستان و به تبع آن ورود رسوبات به درون مخازن آبی چاه نیمه شرایط مساعدی را جهت شکل گیری طوفان های گردوخاک مهیا نموده و موجب وارد آوردن خسارات فراوان به حیات طبیعی و انسانی منطقه شده است. از اهداف مهم این تحقیق، بررسی اثرات تخریبی خشک سالیها بر منطقه، به ویژه بر مخازن چاه نیمه است. بررسی های بعمل آمده در این پژوهش شامل استفاده از روش های آنالیز فیزیکی و شیمیایی نمونه ها جهت تعیین پارامترهای آماری و استفاده از نتایج آن در تفسیر شرایط حمل و رسوبگذاری ذرات، تعیین کانون های بحرانی فرسایش بادی، ترسیم منحنی های دانه بندی و تفسیر فازهای متعدد نمونه ها که همراه با نتایج حاصل از بررسی رسوبات در محل مورد نظر، منجر به تعین نوع محیط رسوبگذاری و تعیین منشاء، می شود. تحلیل خشک سالی با استفاده از پنج شاخص درصد نرمال بارندگی (PNPI)، معیار Zاستاندارد شده (ZI)، کلاسه بندی دامنه بارش (PC)، انحراف از میانگین (SDI) و ناهنجاری بارش (RAI)، بر روی اطلاعات و آمار بارندگی فصلی و سالیانه چهار ایستگاه سینوپتیک زابل، زهک، هیرمند، هامون صورت گرفت. نتایج نشان داد که شاخص (SDI) در مقایسه با روش های PNPI، ZI، SD و RAI در مقیاس فصلی و سالیانه براورهای قابل قبولتری را ارایه داد. زابل بر مبنای شاخص (SDI) در مقیاس فصلی و سالیانه خشک سالی هایی را تجربه نموده است. بیشترین فراوانی خشک سالی در فصل بهار از شاخص (PC) و در فصل تابستان به شاخص های PNPI، ZI، SD و RAI مربوط است. در مقیاس سالانه نیز بیشترین و کمترین برآورد فراوانی به ترتیب با 64 و41 درصد در نمایه های روشPC وPNPI مشاهده شد. منشاء رسوبات موجود در مخازن چاه نیمه بر اساس نتایج تحقق، بادهای فرساینده منطقه بوده که جهت شمال تا شمال غربی با زاویه 330 تا 360 درجه دارند و مهمترین رخساره های برداشت بستر دریاچه هامون و دشتهای شمالی می باشند.