آفلاتوکسین و مدیریت خطر آن در آبزی پروری

مصرف آبزیان عمدتا به دلیل دسترسی آسان، ارزش تغذیه ای، اثرات سلامتی آن ها، قیمت مناسب نسبت به گوشت (دام و طیور) و همچنین عدم وجود بیماری های مهلکی چون تب برفکی، جنون گاوی و... در سراسر جهان افزایش یافته است. آلودگی مواد غذایی با مایکوتوکسین ها برای سلامت حیوان و در نتیجه انسان یک خطر جدی است. مایکوتوکسین ها  متابولیت های ثانویه قارچی هستند که دارای ترکیب شیمیایی و آثار فیزیولوژیک متفاوتی می باشند. تخمین زده می شود که سالانه 25 درصد از محصولات جهان را تحت تاثیر قرار داده و عملا غیر قابل مصرف می کنند. آفلاتوکسین ها گروهی از مایکوتوکسین ها هستند که  سرطان زا، جهش زا و سرکوب کننده سیستم ایمنی می باشند. آفلاتوکسین ها از طریق خوراک یا استنشاق وارد بدن می شوند. بسیاری از مواد غذایی انسان و دام مستعد رشد و تکثیر قارچ می باشند. آفلاتوکسین ها به وسیله قارچ هایی چونAspergillusflavus و  A. parasiticusدر اقلام غذایی تولید می شوند و در بافت های مختلف از جمله کبد، کلیه، سیستم ایمنی، اندام های تناسلی، عصبی و گوارشی تجمع پیدا می کنند. البته میزان تجمع آن ها در کبد بیشتر است، بطوری که غلظت این سم در کبد می تواند به 10 برابر میزان آن در عضلات برسد. طیف گسترده ای از روش های مدیریت مایکوتوکسین ها بویژه آفلاتوکسین وجود دارد، که شامل مدیریت پیش و پس از برداشت می شوند. در شیوه پیش از برداشت جلوگیری از صدمات ناشی از حشرات، گونه های مقاوم به قارچ ها یا سازگار به شرایط منطقه کشت و مبارزه زیستی متداول است. در حالیکه در مدیریت پس از برداشت پرهیز از به تعویق انداختن برداشت، ممانعت از آسیب دیدگی دانه ها، بوجاری، مدیریت سیوهاها از نظر دما و رطوبت، ازون درمانی و .. اشاره نمود. این مقاله به همراه مروری بر تحقیقات منتشر شده پیرامون سمیت آفلاتوکسین در آبزیان و حیوانات تک معده ای بویژه طیور، راه کارهای مدیریتی جلوگیری از مخاطرات حاصل از این سموم را بطور خلاصه بیان می کند.