مروری بر معضلات، دستورالعمل ها با نگاهی به آینده ی پیوند سلول های بنیادی خون ساز (مغز استخوان) در دوران شیوع کووید-19

علیرغم تمام تحقیقات گسترده در تکنیک های سلول درمانی و پیوند سلول های بنیادی خون ساز، عفونت های ویروسی از جمله عوامل تاثیرگذار در افزایش مرگ ومیر بعد از پیوند هستند. بر اساس داده های موجود، سرکوب سیستم ایمنی در HSCT، استفاده از رژیم میلوآبلاتیو و اقامت طولانی مدت بیمار در بیمارستان با خطر بالای ابتلا به عفونت همراه است. بنابراین، همه گیری COVID-19 یکی از عوامل خطر در بیماران تحت HSCT است. هدف از این مطالعه مروری بر تجربیات مراکز پیوند مغز استخوان دنیا و ارایه راهکارهای بکار گرفته شده در این مراکز در دوران شیوع ویروس کووید-19 است. مطالعه حاضر از نوع مطالعه مروری است و اطلاعات جمع آوری شده در این مقاله بر پایه جستجو اینترنتی در پایگاه های داده های علمی-پزشکی از جمله؛  SID, Google Scholar, PubMed در سال 2020 با استفاده از واژگان کلیدی؛ پیوند مغز استخوان، پیوند سلول های بنیادی خون ساز، کووید-19 و لوسمی حاد ست که در نهایت 50 مقاله به عنوان منابع مربوطه و نهایی جهت بررسی این موضوع انتخاب شد. با توجه اینکه هنوز شیوع ویروس کووید-19 در دنیا کنترل نشده است، نمی توان پیوند مغز استخوان را در بیماران کاندید پیوند مغز استخوان را به تعویق انداخت و بر طبق مطالعاتی و تجربیات مراکز درمانی در طی دو سال گذشته، رعایت دستورالعمل هایی که در زمینه جلوگیری از ابتلا به کووید-19 توسط سازمان جهانی بهداشت توصیه شده است در کنار دستورالعمل های انجمن پیوند مغز استخوان اروپا و آمریکا توانسته انجام این درمان پرخطر را دوران شیوع کووید-19  برای بیماران امکان پذیر نماید. بهترین راه در شرایط حاضر جلوگیری از ابتلا بیماران کاندید پیوند و اهداکنندگان قبل از پیوند مغز استخوان؛ مدیریت بخش و آموزش کادر درمانی و بیماران برای جلوگیری از انتقال ویروس است. جهت انجام پیوند مغز استخوان بیماران و دهندگان قبل از ورود به بخش باید 14 روز قرنطینه خانگی را رعایت نمایند و به دلیل مشکلات پیش آمده در نقل وانتقال های بین المللی بهتر است فرآورده های سلولی قبل از انتقال منجمد و قبل از تزریق از نظر کووید-19 غربالگری شوند. آموزش کادر درمانی و انجام تست غربالگری در صورت داشتن علایم اولیه می تواند از انتقال ویروس به بیماران بستری در بخش پیوند توسط کادر درمانی جلوگیری نماید. رعایت اصول قرنطینه خانگی در بیماران قبل و بعد از پیوند مغز استخوان،  از ابتلا این بیماران به کووید-19 در زمان هایی که دچار نقص سیستم ایمنی هستند، جلوگیری می نماید.