بررسی ویژگی های کمی و کیفی درختان صنوبر (Populus spp.) در استان کردستان

به دلیل کمبود مستندات صنوبرکاری های محلی، 50 قطعه نمونه در استان کردستان به صورت سیستماتیک-تصادفی انتخاب و ویژگی های رویشگاهی و رویشی آنها در سال 1397 ثبت شد. برای صفات رویشی درختان، 30 درخت در هر قطعه به صورت تصادفی اندازه گیری و داده ها براساس طرح آشیانه ای با فاکتورهای شهرستان و صنوبرکاری درون شهرستان تجزیه واریانس و برای صفات کیفی، فراوانی سطوح آنها محاسبه شد. نتایج نشان داد که 92 درصد صنوبرها گونه تبریزی (Populus nigra L.) و 8 درصد کبوده (P. alba L.) ؛ 80 درصد دارای تاج کشیده و تنه راست و 20 درصد با تاج گسترده، تنه موجدار و چندشاخه هستند؛ 90 درصد آنها با کاشت مستقیم قلمه های محلی به صورت گروهی یا در حاشیه نهرها و مزارع بودند. متوسط سن درختان 2/17 سال و 65 درصد آنها جست زا بودند. متوسط سطح صنوبرکاری ها 1628 متر مربع با میانگین 1481 درخت در هکتار، زنده مانی درختان 8/35 درصد، میانگین قطر برابرسینه و ارتفاع درخت به ترتیب 17/0 و 2/14 متر و حجم چوب درخت، حجم چوب در هکتار و رویش حجمی سالانه در هکتار به ترتیب برابر 21/0، 43/308 و 73/17 (دامنه 3/7 تا 5/27) متر مکعب بود. بین شهرستان ها و صنوبرکاری های درون شهرستان از لحاظ صفات رویشی اختلافات معنی داری (01/0≤p) وجود داشت. زمان بهره برداری صنوبرهای بومی 5/2 برابر، تراکم کاشت درختان هشت تا ده برابر، رشد قطری، ارتفاعی و حجم چوب آنها هم به ترتیب معادل 40، 54 و 45 درصد صنوبرهای اصلاح شده بود. در مجموع، اغلب صنوبرکاری های کردستان به صورت کشت مکمل (نه زراعت اصلی)، با کاشت و داشت سنتی، عملکرد چوب کم و رقابت ناپذیر با زراعت های مرسوم است.