مطالعه اولیه دست افزارهای سنگی محوطه های دوره مس سنگی در غرب استان کردستان

با درنظر گرفتن پیشرفت گسترده ای که در تولید سفال و شروع به کارگیری فلز در دوره مس وسنگ رخ داده است، شناخت مصنوعات سنگی ازلحاظ توسعه تکنولوژیکی، بسیار با اهمیت است. این مهم زمانی معنادار می شود که جوامع در تولید ابزارهای کاربردی در سیستم معیشت بسیار آگاهانه دست به توسعه و خلاقیت در ساخت ابزارهای سنگی با تکنولوژی جدید می زنند. عموما باستان شناسان در دوره مس وسنگ فعالیت های خود را بر یافته هایی به جز مصنوعات سنگی قرار داده اند. این نوشتار یکی از مطالعات اساسی و بنیادی برروی مصنوعات سنگی در دوره مس وسنگ در غرب ایران می باشد. با چنین رویکردی، مقاله حاضر به بحث تکنولوژی و گونه شناسی مصنوعات سنگی در سه محوطه نمشیر، برده و قاضی خان در غرب استان کردستان در دوره مس وسنگ می پردازد؛ لذا چگونگی تکنولوژی ساخت و کاربرد ابزارهای سنگی در این دوره مهم از پرسش های اصلی این پژوهش می باشد. فرض این پژوهش بر این استوار است که در منطقه کردستان مانند سایر مناطق زاگرس سنت ابزارسازی پسامعلفاتی رایج بوده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد در مرحله مس وسنگ قدیم و میانی ابزارها ابتدایی و بیشتر شامل خراشنده ها می باشند و از فناوری ضربه مستقیم استفاده شده است. درواقع، این سنت ابزار سازی تا فاز پایانی مس وسنگ ادامه داشته و هم زمان در مرحله مس وسنگ جدید تغییرات اساسی در ابزارها روی داده است. تولید تیغه های بلند در مس وسنگ جدید به خصوص تولید تیغه های داس نشان دهنده استفاده از فناوری جدید در تولید ابزار و احتمال ساخت آن ها در کارگاه های تخصصی است. در این دوره وجود فراوان تیغه های داس دال بر اهمیت کشاورزی در دوره مس وسنگ جدید است. ازطرفی وجود سنگ ابسیدین به عنوان ماده اولیه وارد شده به این منطقه که در ساخت ریزتیغه ها و خراشنده های ریز کاربرد داشته و هم چنین وجود تیغه های داس با منابع سنگ غیرمحلی در کل مجموعه، ارتباطات منطقه ای و فرامنطقه ای را نشان می دهد.