مطالعه کتیبه های هخامنشی و ساسانی با تاکید انگیزه های ساخت کتیبه های پادشاهی و شرایط تاریخی آنان

کتیبه های متعدد از دوران هخامنشی و ساسانی باقی مانده است؛ علت اصلی و هدف شاهان در ساخت آن ها مورد توجه و پژوهش قرار نگرفته است. علت ایجاد این کتیبه ها و صرف هزینه و وقت زیاد جهت ساخت آنان چه بوده که موجب شده است تا پادشاهان هخامنشی و ساسانی ساخت آنان را لازم دیدند. پرسش این پژوهش درباره کارکرد و هدف از ساخت این کتیبه ها است؛ چنین کتیبه های سلطنتی برای بزرگداشت پیروزی بوده اند یا اثری جهت قدرت نمایی یا ابزاری جهت اطلاع رسانی بودند؟ ساخت چنین آثاری اهدافی بزرگ تر در نهان خود داشته اند که علت اصلی ساخت کتیبه ها بوده است. هدف این پژوهش این است که این کتیبه ها نوعی ابزار جهت کسب و اعلان مشروعیت شاه بوده است یا خیر؟ و در چه زمان ساخت آنان ضروری می شده است. نگارندگان تلاش کرده اند با مطالعه کتیبه ها و شرایط زمانی ساخت کتیبه ها پاسخی برای این پرسش ها بیابند. در این پژوهش نگارندگان کتیبه های دوران ساسانی و هخامنشی را براساس متغیر هایی هم چون تعداد فراوانی کتیبه، عوامل داخلی یا خارجی ارزیابی نمودند تا بتوان نیات و اهداف ساخت کتیبه ها را حدس زنند. بین شاهان دارای کتیبه و شاهان فاقد کتیبه و حوادث داخلی و خارجی و هم چنین میزان فراوانی کتیبه ها با میزان مشکلات هم بستگی وجود دارد. از این رو احتمالا این کتیبه ها ابزاری جهت ابلاغ مشروعیت، تاکید بر لزوم فرمانبرداری و رفع شبهات درمورد قانونی بودن حکومتشان در بین مردم ساخته می شدند. در کل، این کتیبه ها به منظور کسب مشروعیت ساخته شده اند و در سه شرایط شاه ضرورت ساخت آن را حس می کرده است؛ نخستین آن، ارتباط مستقیم بین شاهانی که پس از بنیانگذار سلسله به ثبات و مشروعیت دهی می پردازند. دوم، پادشاهان پیروز در نبردهای بزرگ می باشند؛ و نمونه سوم، پادشاهانی که مشروعیت سیاسی آنان مورد شک و ابهام قرار گرفته بود دارای بیشترین ومفصل ترین کتیبه ها هستند.