فرآیش پیچیدگی سبک های شعر و معماری از سده های نخست تا آخر قرن ششم (مطاله ی موردی: تصویر شعری و معماری مسجد)

سبک یعنی تقریر دید ویژه ی هنرمند با زبان ویژه ی خود او، و لذا دید و زبان هر هنرمند یا هنرمندان یک دوره، متفاوت از دیگر هنروران است. سبک شناسی با مولفه ها و ابزارهای مخصوصی که در زمره ی امکانات این دانش است به مقایسه ی برخوردهای ابزاری هنرمندان در مواجهه با تاملات درونی و بیرونی شان می پردازد. این مطالعه، نخست به روش کمی آماری می کوشد تا با نمایش، تحلیل و مقایسه ی عناصر ادبی در تصویرهای شعر شاعران برجسته ی سبک خراسانی و آذربایجانی که به صورت غیرانتخابی (رندومی) از دیوان شان انتخاب شده است، تصویری آماری از سیر پیچیدگی تصویرها (از سبک خراسانی تا آذربایجانی) به دست دهد. در بخش دوم این پژوهش نیز که به روش تحلیل توصیفی و با استفاده از ابزار کتابخانه ای نوشته شده است، به بررسی سیر معماری مسجد و پیچیده شدن اجزای آن از سبک خراسانی تا پایان قرن ششم پرداخته خواهد شد. نتیجه ی این جستار نشان می دهد که «سادگی و پرهیز از پیچیدگی» برجسته ترین مختصه ی سبکی در هر دو حوزه ی تصویر شعری و معماری مساجد در سبک خراسانی است. در قرن ششم شاهد تحولاتی بزرگ و شگرف در ساحت آفرینش تصویرها و هنر معماری هستیم. اجزا و هندسه ی تصویرهای شعری و مختصات معماری مساجد این قرن پیچیده-تر می شوند و دیگر با سادگی سبک خراسانی قابل قیاس نیستتد.