بررسی اثرات ژنوتوکسیک آرسنیک بر ماهی کلمه (Rutilus caspicus) با استفاده از آزمون های میکرونوکلئوس و کامت

آرسنیک به عنوان یک آلاینده می تواند منجر به بروز مشکلات جدی در آبزیان و انسان گردد. در پژوهش حاضر با توجه به ارزش اقتصادی و بوم شناختی ماهی کلمه دریای خزر (Rutilus caspicus)، به ارزیابی اثرات ژنوتوکسیک آرسنیک بر این گونه با استفاده از آزمون های کامت و میکرونوکلیوس در سال 1395 پرداخته شده است.

  ابتدا ماهیان در معرض غلظت های 3، 6 و 9 میلی گرم در لیتر آرسنیک قرار گرفتند. یک تیمار شاهد نیز که فاقد آرسنیک بود، درنظر گرفته شد. نمونه برداری طی روزهای 3 و 7 مواجهه انجام گرفت. به منظور انجام تست میکرونوکلیوس، خون گیری طی دو نوبت انجام و فراوانی میکرونوکلیوس ها تعیین شد. برای انجام آزمون کامت از بافت آبشش ماهیان نمونه برداری و پارامترهای آسیب DNA ارزیابی شد.

مواجهه با آرسنیک باعث القای بروز میکرونوکلیوس ها در اریتروسیت ها و آسیب به DNA در بافت آبشش گردید. به نحوی که فراوانی میکرونوکلیوس ها و مقادیر پارامترهای آسیب در تیمارهای مواجهه یافته با آرسنیک در مقایسه با شاهد به طور معنی داری افزایش یافت (05/0≥P). میزان آسیب وارد شده وابسته به زمان و غلظت مواجهه بود. بالاترین میزان پارامترهای آسیب شامل Tail Length، Tail Moment، %Tail DNA و همچنین فراوانی میکرونوکلیوس ها به ترتیب 55/1±1/101، 64/1±11/57، 09/3±45/59 و 58/0±26/2 بود که در تیمار مواجهه یافته با 9 میلی گرم در لیتر آرسنیک مشاهده شد.

نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که غلظت های تحت کشنده آرسنیک می تواند باعث بروز میکرونوکلیوس ها و القای آسیب DNA در ماهی کلمه شود. لذا، می توان بیان داشت که آرسنیک دارای اثرات ژنوتوکسیک بر ماهی کلمه است.