بررسی نظریات هویت اجتماعی اسلامی-ایرانی در دوره معاصر

مسئله هویت هرچند عمری به درازای تاریخ بشری دارد، اما در جهان اسلامی-ایرانی معاصر، با توجه به آشنایی نابهنگام مسلمین و مخصوصا ایرانیان با تمدن مدرن غربی، زمینه طرح مجدد و تامل در آن مطرح شده است. توجه به هویت به عنوان یک مسئله در ایران، تحت تاثیر نظریات مختلف هویتی است که در جهان مدرن غربی، در طول چند سده پس از دوره رنسانس شکل گرفته و پس از مواجهه ایرانیان با تمدن غربی، در قالب مسئله هویتی سربرآورده است. پس از این مواجهه به دلیل غلبه تمدنی تمدن غربی بر تمدن اسلامی-ایرانی، منازعات هویتی بسیاری در تاریخ معاصر ایران سربرآورد و با وقوع انقلاب اسلامی، این منازعات شکل جدیدی به خود گرفت. در این مقاله با مطالعه ای تاریخی، سعی شده است تا نحوه مواجهه هویت اسلامی-ایرانی با نظریات هویت مدرن پس از مواجهه با این تمدن بررسی شده و در ادامه، نظریات هویتی بررسی شود که کوشیده اند در وضعیت جدید، «مسیله» هویت اسلامی-ایرانی را مرتفع ساخته و صورت بندی خاصی از آن ارایه دهند. در نتیجه گیری به این نکته اشاره شده است که وقوع انقلاب اسلامی، امکان طرح نظریات هویت اجتماعی اسلامی-ایرانی متعددی را فراهم کرده است که متفکرین متعدد می تواند به طرح آنها بپردازند.