تعیین ویژگی های شبیه ساز رایانه ای در آموزش معماری داخلی با رویکرد شایستگی از دیدگاه متخصصان

 امروزه استفاده از فناوری در بسیاری از حوزه ها امری ضروری است و نتایج قابل توجهی برای کاربران آن به همراه دارد. یکی از حوزه هایی که استفاده از فناوری، اثربخشی آن را افزایش می دهد، تعلیم و تربیت است. ازجمله قابلیت هایی که فناوری آموزش در اختیار این حوزه قرار داده است، شبیه سازهای آموزشی هستند. شبیه سازها فرصت ها و تجربه های یادگیری متنوعی را فراهم کرده و اثرات مثبتی بر بهبود کیفیت یادگیری دارند. در آموزش های فنی و حرفه ای که اغلب فعالیت های هنرجویان در کارگاه ها و به صورت عملی صورت می گیرد، شبیه سازهای آموزشی می توانند با کاهش خطرات احتمالی و همچنین با هزینه کمتر به عنوان مکمل فعالیت های واقعی در کارگاه استفاده شوند. از یک سو، در برنامه درسی رشته معماری داخلی، بخش عمده ای از فعالیت های هنرجویان مربوط به اجرای تزیینات داخلی در فضاهای داخلی است که نیازمند تهیه مواد و مصالح، ابزار و تجهیزات لازم است. هنرجویان برای کسب مهارت لازم و کارآمدی در بازار کار باید به دفعات فعالیت های کارگاهی را تمرین کنند. از سوی دیگر به دلیل جدید بودن این رشته در نظام آموزش های فنی وحرفه ای برخی از هنرآموزان از مهارت کافی در تعدادی از فعالیت های کارگاهی برخوردار نیستند و امکان دارد از شیوه های نامناسب فعالیت های کارگاهی مانند سخنرانی استفاده کنند؛ ازاین رو تعیین ویژگی های شبیه سازی که مطابق رویکرد برنامه درسی مربوطه باشد، می تواند زمینه ساز ساخت شبیه سازی متناسب با برنامه شده و چالش های ذکرشده را کاهش دهد. رویکردی که برنامه درسی رشته معماری داخلی براساس آن تدوین شده است، رویکرد شایستگی است. این رویکرد بر ویژگی های شغلی فراگیران و نتایج یادگیری تاکید دارد. سه مولفه دانش، مهارت و نگرش، اجزای شایستگی بوده و به صورت درهم تنیده عملکرد موردنظر برای فرد را به همراه دارند. ازآنجا که رویکرد شایستگی معطوف به مهارت های موردنیاز بازار کار است؛ یادگیری هدفمند بوده و سرعت یادگیری مطابق ویژگی های یادگیرنده تنظیم می شود. شبیه سازهای آموزشی رایانه ای در صورت طراحی منطبق بر رویکرد شایستگی می توانند اهداف آموزشی موردنظر در رشته معماری داخلی را محقق کرده و به عنوان ابزار مکمل و کارآمد در خدمت آموزش دروس کارگاهی باشند. این ابزار مکمل در کنار فعالیت های کارگاهی زمینه ساز ورود هنرجویان رشته معماری داخلی به بازار کار خواهد بود. هدف پژوهش حاضر ارایه ویژگی های شبیه ساز رایانه ای در آموزش معماری داخلی با رویکرد شایستگی از دیدگاه متخصصان است.

روش این پژوهش ترکیبی(کیفی-کمی) و بر استفاده از روش پیمایش دلفی استوار است. مرحله اول پژوهش از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با متخصصان حوزه معماری و فناوری آموزشی انجام شده است، سپس با تکنیک کدگذاری باز و محوری و تشکیل جدول هدف- محتوا، پرسش نامه محقق ساخت شکل گرفت. پس ازآن پرسش نامه طی دو مرحله (اکتشافی، تاییدی) توسط متخصصان تکمیل شده است. نمونه گیری با استفاده از شیوه شبکه ای (گلوله برفی) و حجم نمونه تا اشباع نظری که در مرحله مصاحبه 10 نفر و در مرحله تکمیل پرسش نامه شامل 26 نفر می شوند، صورت گرفته است.

پس از تحلیل داده ها، نتایج براساس تحلیل عامل نوعQ استخراج شده است. ویژگی های شبیه ساز رایانه ای در آموزش معماری داخلی با رویکرد شایستگی از دیدگاه متخصصان عبارتند از: واقع نمایی مبتنی بر استانداردهای محتوایی و پداگوژی، قابلیت تمرین و تکرار و کاربرپسندی محیط، دیداری سازی محتوا، فرصت های متنوع یادگیری و سنجش، تعاملی بودن محیط و مدیریت یادگیری، تطبیق محتوا با اهداف تربیتی و ارزش های اخلاق حرفه ای.

با رعایت استانداردهای محتوایی و پداگوژی در محیط شبیه سازی که همانندی زیادی به فضای کارگاهی دارد، می توان شایستگی های هنرجویان معماری داخلی را ارتقا داد. تکرارپذیری فعالیت ها با فراهم شدن جذابیت لازم، اثربخشی تمرین و تکرار و تمایل هنرجویان را برای انجام تمرین بالا می برد. دیداری سازی مفاهیم به ویژه در مواردی که پیچیدگی هایی در فرایند انجام وجود دارد، درک هنرجویان را نسبت به محتوا افزایش می دهد. فرصت های مختلف یادگیری با افزایش قابلیت های شبیه ساز امکانات بیشتری را در اختیار هنرجویان قرار می دهد. پیش بینی فرصت های سنجش نیز علاوه بر ایجاد شرایط پایش از آموخته های هنرجویان، امکان خودارزیابی را نیز برای آن ها فراهم می کند. همچنین تعاملی بودن شبیه ساز و مدیریت فرایند یادگیری توسط هنرجو از ویژگی های محیطی است که در آن یادگیری فعال روی داده و سبب هماهنگی یادگیری با سرعت پیشرفت هنرجو می شود. تاکید بر ارزش های اخلاقی و تلفیق آن با مولفه های شایستگی، اهداف تربیتی را در طراحی فعالیت ها تقویت می کند.