تحلیل راهبردی و آنالیز وضعیت شترداری در قلمرو عشایر ایل کلکویی استان قم

شتر به دلیل ویژگی های ممتاز همچون تبدیل علوفه با کمیت و کیفیت پایین به تولیدات لبنی و گوشتی مرغوب، سازگاری با مراتع خشک و نیمه خشک و مقاومت در برابر بیماری ها، کارکرد اساسی در نظام های چرایی گسترده دارد. این ویژگی ها باعث شده است تا شترداری به عنوان یکی از راهبردهای توسعه پایدار در مدیریت منابع طبیعی و معیشت پایدار جوامع محلی معرفی گردد. با این حال شترداری در ایران با چالش های متعددی روبروست. این مطالعه در نظر دارد به تحلیل راهبردی نظام های شترداری از دیدگاه عشایر کلکویی و کارشناسان مرتع در استان قم بپردازد. برای این منظور عوامل قوت، ضعف، فرصت و تهدید از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته شناسایی شد. سپس با طراحی پرسشنامه و تکمیل آن وزن دهی به عوامل از دیدگاه دو جامعه ذینفع صورت گرفت. تحلیل داده ها در محیط نرم افزار EXCEL در چارچوب روش SWOT انجام شد. نتایج نشان داد مهم ترین عوامل درونی موثر بر شترداری از دیدگاه عشایر و کارشناسان در بخش قوت ها نگرش مثبت و علاقه و انگیزه به شترداری بین عشایر کلکویی و در بخش ضعف ها کمبود منابع آبی مناسب جهت شرب دام بودند. همچنین در بین عوامل بیرونی موثر بر شترداری در بخش فرصت ها نگرش مثبت افراد جامعه نسبت به شتر و محصولات تولیدی آن و در بخش تهدیدها نبود برنامه ریزی جامع و راهبردی شترداری بود. موقعیت راهبردی شترداری از دیدگاه عشایر کلکویی با وزن نهایی عوامل درونی و برونی به ترتیب 502/3 و 407/3 تهاجمی (SO) و از دیدگاه کارشناسان با وزن نهایی 073/2 و 517/2 رقابتی (WO) تعیین شد. از آنجاییکه هر دو ذینفع وزن بالایی به عوامل فرصت اختصاص دادند، تاکید نهایی بر فراهم سازی شرایط برای استفاده از فرصت های شترداری و همچنین تقویت قوت ها و کاهش ضعف ها بود. نتایج این مطالعه به مدیران اجرایی و سیاست گزاران کمک می کند تا با اطلاعات بیشتری نقشه راه شترداری در منطقه را طراحی و تنظیم کنند.