گفتاری درباره ترجمه شعر بر اساس تحلیلی از ترجمه روسی غزلی از حافظ شیرازی

در میان انواع ترجمه، ترجمه شعر را دشوارترین نوع دانسته‌اند. از آنجا که اثر شاعرانه دلالت معنایی یکایی دارد و ساختارش اصیل و ساده‌نشدنی است، به ترجمه تن نمی‌دهد. در نظر اکثر صاحب‌نظران، شعر در مقامی بالاتر از نظم و نثر قرار می‌گیرد و عناصری دارد که به دو بخش درونی و بیرونی تقسیم می‌شود. حافظ به عنوان یکی از بزرگترین شاعران ایران‌زمین، غزل فارسی را به اوج رساند و در پیوند لفظ و معنا و نیز کاربرد تعبیرهای زیبا و بدیع چنان مهارتی از خود نشان داده که هم‌چنان کم‌نظیر است. در مقاله حاضر، به گفتگو درباره ترجمه شعر خواهیم پرداخت و پس از آن، ترجمه یکی از غزل‌های معروف حافظ را به زبان روسی تحلیل خواهیم کرد تا ترجمه‌ناپذیر بودن شعر، به‌ویژه شعر عرفانی فارسی، برای خواننده آشکار شود. همچنین، در این مقاله، تحلیل ترجمه بر دو رویکرد زبانشناختی و زیباشناختی استوار خواهد بود.