واکاوی دلالت مقبوله عمر بن حنظله بر ولایت فقیه

ولایت و حاکمیت فقیه و مجتهد جامع الشرایط در عصر غیبت از دیرباز در فقه امامیه مطرح و مورد بحث بوده که مهم ترین دلیل نقلی آن مقبوله عمر بن حنظله است. بسیاری از عالمان روایت را به لحاظ سند معتبر دانسته و آن را مقبوله تلقی کرده اند، ولی گروهی تعدادی از رجال سند را ضعیف شمرده و مقبوله بودن آن را نیز انکار کرده اند. اصل دلالت روایت بر ولایت فقیه نزد آنان مسلم ولی گستره ولایتی که از روایت فهمیده می شود مورد اختلاف است. اقوال مربوط به مقصود روایت را می توان در چهار دیدگاه خلاصه کرد. این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی دیدگاه اندیشمندان فقه را درباره سند و دلالت مقبوله عمر بن حنظله بررسی کرده و بدین نتیجه رسیده است که همه رجال سند ثقه اند و تضعیف محمد بن عیسی، داود بن حصین و عمر بن حنظله از رجال سند قابل دفاع نیست و وثاقت صدوری روایت را نمی توان انکار کرد و از بین دیدگاه های رایج پیرامون دلالت روایت، دیدگاه چهارم یعنی ولایت مطلقه فقیه درست و اشکال های وارد شده بر آن مردود است. بنابراین مقبوله عمر بن حنظله یکی از مهم‏ترین ادله روایی در جهت اثبات ولایت مطلقه فقیه می باشد.