هویت ملی و هویت ایرانی- اسلامی بنیاد انسجام و همبستگی ملی اقوام

دستیابی به انسجام و وحدت ملی در درون جوامعی نظیر ایران که از تجمیع خرده فرهنگهای گوناگون قومی و مذهبی ایجاد شده اند و به تعبیر نلسون ماندلا: «از ملتهای رنگین کمانی هستند»، بیش از هر چیز به تحکیم مولفه های هویت ملی و میراث مشترک و به خصوص هویت ایرانی- اسلامی بستگی دارد. حیات هر جامعه به هویت آن جامعه بستگی دارد و برای این که فرد بتواند در جامعه ای زندگی کند به هویت مستقل و مشخص نیاز دارد. این هویت در برخی عرصه ها به طور ناخودآگاه و در بستر جامعه شکل می گیرد ولی در اغلب موارد در قالب برنامه های خاص جامعه پذیری و تربیتی شکل می گیرد. هویت ملی زیربنای تمامی هویتهاست؛ چرا که شکلگیری اقسام دیگر هویت ها تحت تاثیر هویت ملی قرار میگیرد. هویت ملی تنها در سایه اهتمام دولت به ایجاد شرایط عادلانه و برقراری روابط احترامآمیز و به رسمیت شناختن لایه های فرهنگی و هویتی، و حقوق سیاسی اجتماعی اقوام مختلف پدیدار خواهد شد.
ما در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی ضمن بررسی هویت ایرانی- اسلامی، از یک جهت به بررسی هویت ملی و ابعاد آن پرداخته و از جهت دیگر به بیان تاثیر هویت ایرانی- اسلامی در انسجام و تقویت هویت ملی میپردازیم. این پژوهش با توضیح مختصری پیرامون مفاهیم قوم، هویت و مولفه های آن، در ادامه به مولفه ها و عناصر هویت ایرانی- اسلامی و نقش هویت ملی در انسجام ملی و تقویت هویت ملی اشاره میکند. نتیجهگیری نهایی این است که در جامعه های متنوع و گوناگون، مثل ایران، هویتی موفق و کارساز است که صفت ملی آن در بر گیرنده تمام هویتهای قومی، مذهبی و فرهنگی و ایر انی- اسلامی آن سرزمین باشد. هر گاه دولتهای حاکم در ایران بر تجمیع و تحکیم کلیه مولفه های هویت ایرانی- اسلامی و هویت ملی ایران اصرار ورزیدهاند و به کثرت اقوام درون جامعه ایرانی احترام گذاشته و بر اساس عدالت اسلامی و قرآنی پیش رفتهاند، بنیادهای انسجام و همبستگی ملی مستحکمتر شده است.