تحلیل تاثیر عوامل فیزیکی اجتماعی بر نوع جرایم در فضاهای بی دفاع شهر ارومیه

عوامل متعددی در وقوع و گسترش جرم موثر هستند. یکی از این عوامل، فضاهای بی دفاع شهری یا جرم خیز است. فضاهای بی دفاع یا جرم خیز دارای ویژگی های بسیاری هستند که به دو دسته فیزیکی و اجتماعی قابل تفکیک بوده، سبب مستعد شدن فضاها برای وقوع جرم می شوند. از دیدگاه طراحان شهری و معماران، ویژگی های فیزیکی و از دیدگاه نظریه پردازان جامعه شناسی و روا ن شناسی، ویژگی های اجتماعی، بیشتر در مستعد کردن فضاها جهت وقوع جرم نقش دارند. این تحقیق در برهه زمانی 4 ماهه و مشاهده میدانی آن در آبان ماه 1392 انجام شده است. مکان تحقیق حاضر نیز منطقه 4 شهر ارومیه بوده است. در این پژوهش فضاهای مورد مطالعه بر اساس نوع جرم و با توجه به اهداف تحقیق (امکان دسترسی یا محدودیت و ایمنی حضور فرد ناشناس) شامل خیابان امام، میدان ولایت فقیه (سرقت و کیف قاپی)، خیابان آرامگاه، پارک گلستان (نزاع و درگیری)، میدان ولایت فقیه، خیابان آرامگاه، پارک گلستان، خیابان اقبال (فروش تریاک و هرویین و حشیش)، خیابان اقبال، میدان ولایت فقیه، پارک گلستان (فروش مشروبات الکلی) است. نتایج تحقیق نشان می دهد که وجود روشنایی و نور مناسب و عدم تراکم ساختمانی، از ویژگی هایی هستند که فضاهای دارای کیف قاپی را از دیگر فضاها تفکیک می کند. عدم پیوند ارتباطی با فضاهای نمایان، وجود نقاط فرو رفته و یا برآمده، داشتن مرز و محدوده مشخص و کم بودن ساختمان ها نیز از ویژگی های تفکیک کننده فضاهای دارای نزاع و درگیری از دیگر فضاها هستند. توالی و امتداد نیز از ویژگی های متمایزکننده فضاهای فروش مواد مخدر و مشروبات الکلی از دیگر فضاها هستند. همچنین بر اساس مطالعات صورت گرفته از بین عوامل اجتماعی شاخص، خلوت بودن مکان و عدم نظارت اجتماعی مردم، مهم ترین عامل وقوع جرم و در بین شاخص-های فیزیکی پیچ و خم و مجاورت با فضاهای نمایان بیشترین تاثیر را در وقوع جرم نشان می دهند