علل زمینه ساز کودک همسری (مطالعه موردی زنان دارای تجربه زیسته مراجعه کننده به مراکز بهداشتی شهر تبریز)

در جهان معاصر، پدیده ی کودک همسری در متن بسیاری از جوامع جریان دارد؛ دختران و پسران زیر سن قانونی، حتی کمتر از 10 سال مجبور به ازدواج می شوند. آمار رسمی موجود در مورد این پدیده حاکی از رتبه دوم آذربایجان شرقی بین استان های کشور است. شهر تبریز به عنوان مرکز استان به دلیل تنوع اجتماعی، فرهنگی و مذهبی، برای بررسی علل زمینه ساز کودک همسری در این استان مورد پژوهش قرار گرفته است.

پژوهش حاضر به شیوه کیفی، براساس تجربه زیسته زنانی که این پدیده را تجربه کرده اند انجام شده است. نمونه گیری به صورت هدفمند در جامعه زنان بین 15 تا 35 سال مراجعه کننده به مراکز بهداشتی شهر تبریز که اولین بار در سن کمتر از 15 سال ازدواج کرده اند انجام شده، پاسخگویان پس از آگاهی از اهداف پژوهش به صورت داوطلبانه در مصاحبه شرکت کرده اند و نمونه گیری تا اشباع نظری داده ها ادامه یافته است.

براساس تحلیل مضمون که برای استخراج داده از مصاحبه ها استفاده شده، 21 زیر مضمون و 7 مضمون کلی به دست آمده است که براساس آن، بلوغ جنسی زودرس، مردسالاری، تعصبات مذهبی، موقعیت محل زندگی و زندگی با پدر و مادر ناتنی مهمترین علل زمینه ساز کودک همسری در شهر تبریز است.

اگرچه موضوع بلوغ زودرس و ساختار جسمی بیشتر تحت تاثیر ویژگی های ژنتیکی افراد است اما نوع برخورد با این موضوع بستگی به محل زندگی، سبک زندگی و تعاملات اجتماعی محیط دارد و مسایل اجتماعی و فرهنگی مسئله بلوغ زودرس را در پدیده کودک همسری تشدید می کند.