تاثیر استفاده از افزودنی های مختلف بر ترکیب شیمیایی، فراسنجه های تولید گاز و قابلیت هضم سیلاژ کنگر

مصرف گیاهان و علوفه های مرتعی و فرآورده های فرعی کشاورزی با کیفیت پایین در نشخوارکنندگان، به دلیل قابلیت هضم پایین و کمبود مواد مغذی نمی تواند عملکرد حیوان را حفظ کند. از این رو، به نظر یافتن منابع جدید خوراکی که ممکن است پتانسیل استفاده به عنوان خوراک دام را داشته باشند، ضروری می باشد. بنابراین، یک راه جهت کاستن از این کمبودها استفاده از علوفه های در حال رشد مانند کنگر می باشد. کنگر از مهمترین گیاهان مرتعی بوده که می تواند در تغذیه دام استفاده شود. کنگر گیاهی شناخته شده با ارزش تغذیه ای بالا بوده و قابلیت انخاب بالایی تسط حیوانات علفخوار دارد. به آب هوای سرد و خشک مقاوم بوده و در برابر تغییرات دمایی بسیار سازگار می باشد. این گیاه با توجه به این خصوصیات در بسیاری از مناطق خشک و نیمه خشک پراکنش داشته و می تواند در تغذی نشخارکنندگان مورد استفاده قرار بگیرد. لذا، هدف از انجام این مطالعه، بررسی تاثیر استفاده از افزودنی های مختلف بر ترکیب شیمیایی، خصوصیات تخمیری و مولفه های تولید گاز و قابلیت هضم سیلاژ کنگر در شرایط برون تنی بود.

علوفه کنگر در مرحله گلدهی برداشت و توسط چاپر به قطعات حدود 4-3 سانتی متری خرد شد. گیاه کنگر جمع-آوری شده در سه تکرار در کیسه های پلاستیکی به صورت دستی فشرده و سیلو شدند. سیلوهای پر شده در دمای اتاق نگهداری و برای مدت 3، 7، 21 و 45 روز سیلو شدند. تیمارهای آزمایشی شامل: 1) سیلاژ کنگر (شاهد، بدون افزودنی)، 2) سیلاژ کنگر + افزودنی ملاس (5 درصد ماده خشک)، 3) سیلاژ کنگر + افزودنی اسید آلی (10 درصد ماده خشک)، 4) سیلاژ کنگر + افزودنی آرد جو (10 درصد ماده خشک) و 5) سیلاژ کنگر + افزودنی قصیل جو (20 درصد ماده خشک) بودند. بعد از سپری شدن زمان معین سیلو کردن، سیلوها باز و نمونه ها با هم مخلوط و در دمای 60 درجه سانتی گراد در آون به مدت 48 ساعت خشک شدند. ترکیب شیمیایی نمونه ها با استفاده از روش های استاندارد تعیین شد. به منظور برآورد فراسنجه های تولید گاز، از آزمون تولید گاز استفاده شد. قابلیت هضم برون تنی نمونه ها با استفاده از روش کشت بسته تعیین شد. داده ها توسط نرم افزار SAS تجزیه شدند. برای مقایسه میانگین ها از آزمون حداقل تفاوت معنی دار (LSD) استفاده شد.

نتایج نشان داد که افزودنی های مختلف تاثیر معنی داری بر ترکیب شیمیایی سیلاژ کنگر داشت (05/0<P). از این نظر سیلاژ کنگر + آرد جو دارای ماده خشک و ماده آلی بالاتر بود. بین تیمارهای آزمایشی از نظر فراسنجه های تخمیری pH و نیتروژن آمونیاکی نیز اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0<P). از این لحاظ تیمار سیلاژ دارای افزودنی ملاس از pH پایین تری برخوردار بود. از نظر پایداری هوازی سیلاژهای حاوی افزودنی اسید آلی بالاترین (42 ساعت) و سیلاژهای دارای افزودنی قصیل جو پایین ترین (5/31 ساعت) پایداری هوازی را داشتند. در بین تیمارها از نظر پارامترهای تولید گاز اختلاف معنی داری وجود داشت (05/0<P) و تیمار دارای افزودنی آرد جو در روز 3 پس از سیلو، بالاترین مقدار پتانسیل تولید گاز، قابلیت هضم ماده آلی و اسیدهای چرب کوتاه زنجیر را داشت. قابلیت هضم ماده خشک و ماده آلی در میان تیمارهای مختلف معنی دار بود (05/0<P). سیلاژ شاهد روز 7 پس از سیلو دارای بالاترین میزان عامل تفکیک و بازده تولید توده میکروبی بود.

به طور کلی، نتایج نشان داد که استفاده از افزودنی های مختلف در مقایسه با تیمار شاهد تاثیر قابل ملاحظه ای بر ارزش تغذیه ای سیلاژ کنگر داشت.