تبیین مولفه های تناسب ساختاری مساجد دوستدار سالمند: یک مطالعه کیفی

اهداف:

 یکی از راه های بهبود مشارکت های اجتماعی سالمندان، متناسب سازی، تامین ایمنی و استقلال سالمندان در مکان های مورد استفاده آنان است. با توجه به رشد سریع جمعیت سالمندان در ایران و همچنین نقش مهم مساجد به عنوان یکی از اصلی ترین پایگاه های مذهبی معنوی سالمندان ، انجام مطالعاتی جهت تعیین مولفه های ساختاری مساجد از منظر سالمندشناسی و ارگونومی با محدودیت مواجه است؛ بنابراین هدف مطالعه حاضر، تبیین مولفه های تناسب ساختاری مساجد دوستدار سالمند بود.

مواد و روش ها:

 پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و با کاربرد روش تحلیل محتوا در سال 1399 انجام شده است. جامعه مورد پژوهش را سالمندان مراجعه کننده به مساجد شهر بابل تشکیل دادند که توانایی برقراری ارتباط موثر و تمایل به مشارکت در تحقیق را دارا بودند. انتخاب مساجد به عنوان محیط پژوهش بر اساس توزیع جغرافیایی (در چهار منطقه شمال، جنوب، شرق و غرب شهر بابل) انجام شد. روش جمع آوری داده ها به صورت مصاحبه عمیق و نیمه ساختارمند تا رسیدن به سطح اشباع داده ها، ادامه یافت. هر مصاحبه بعد از اجرا بلافاصله پیاده و سپس بر اساس روش مرحله ای کاول Kvale’s step by step method تحلیل شد.

یافته ها:

 در این مطالعه مصاحبه با هجده سالمند 61 تا 72 سال (با میانگین و انحراف معیار 2/99 ± 66/33سال) انجام شد که سیزده نفر از آنان (72/22 درصد) مونث بودند. داده های این پژوهش در پنج طبقه اصلی و هجده زیر طبقه قرار گرفتند که مولفه های تناسب ساختاری مساجد سالمند دوست را به تصویر می کشند. طبقات اصلی استخراج شده شامل محیط خارجی، محیط داخلی، تجهیزات، برخورداری از امکانات اولیه رفاهی و تسهیلات داخلی بود.

نتیجه گیری:

 نتیجه این پژوهش، بیانگر ادراکات سالمندان از موانع و مشکلات ساختاری موجود در استفاده آن ها از محیط مسجد بود. مولفه های تعیین شده در این تحقیق می تواند در شناسایی، اولویت بندی نیازها و انتخاب نوع مداخلات در متناسب سازی محیط مساجد با ویژگی های سالمندان کمک کند.