«نقش ابوالقاسم قشیری، در تقریب دیدگاه های مختلف اهل طریقت، در باب علم ولی از ولایت خویش»

اعتقاد به مخفی و محجوب بودن اولیا ء الله از چشم اغیار، یکی از معدود مسایل مورد اتفاق، در بین اهل تصوف است. باور به این نکته که اولیا در زیر قباب حق مستور هستند، و تا اراده خداوند، و هم چنین خواست ولی در کار نباشد، کسی از وجود ایشان باخبر نخواهد شد، باوری رایج و پذیرفته شده در تصوف و عرفان اسلامی به شمار می آمده است. مستند اهل عرفان در پایبندی به این باور، حدیث قدسی «اولیایی تحت قبابی لا یعرفهم غیری» است. موضوعی دیگر که در ادامه همین مبحث، در میان اهل طریقت مطرح گردیده، اما درباره آن اختلاف نظر پدید آمده است، عدم توافق درخصوص آگاهی یا بی اطلاعی ولی از نایل گردیدن خویش به مقام ولایت است. این موضوع، در ردیف مسایلی قرار دارد که میان اهل تصوف بر سر آن منازعه وجود داشته است. مجادله هایی که سبب شده، دو گروه موافق و مخالف، به موضع گیری در برابر هم بپردازند. هرکدام از این گروه ها، برای موافقت یا مخالفت خود با این امر، دلایلی نیز ارایه کرده اند. دلایلی که پذیرفتن یا رد کردن آن ها به آسانی امکان پذیر نیست. همین عدم سهولت در پذیرش دلایل یک گروه و انکار براهین گروه دیگر، سبب شده، دسته ای سوم در این میان پدید آیند که سعی داشته اند نظری حد فاصل میان گروه موافق و مخالف ابراز کنند و به نزاعی عقیدتی پایان بخشند. شاخص ترین چهره این گروه اخیر، ابوالقاسم قشیری است. این جستار، بر آن است تا ضمن روشن ساختن خطوط اصلی و مهم ترین مسایل مرتبط با این موضوع، نقش ابوالقاسم قشیری در تقریب آراء دو گروه درگیر در این نزاع فکری را برای مخاطب کلام روشن سازد.