نقش آب و مدیریت آن در پویایی منظر ارجان (بهبهان) از گذشته تا به امروز

باستان شناسان مدت هاست که اهمیت مدیریت و کنترل آب را درک کرده اند. در ارجان، یکی از پنج خوره ایالت فارس، شواهدی از مدیریت آب مشاهده می شود که حکایت از برهمکنش انسان و محیط دارد. با توجه به محیط و منظر ارجان، سازه های آبی مختلفی وجود دارد که از گذشته های دور ایجادشده و با استفاده از آنها، مردمان گذشته موفق شدند آب رودخانه های مارون و خیرآباد را مهار و مدیریت کنند. در این نوشتار، با بررسی فرهنگ مادی بر جای مانده و منابع مکتوب، به اهمیت مسئله آب در این منظر و نحوه مدیریت و کنترل آن پرداخته خواهد شد. حضور گسترده سازه های آبی نشان می دهد که ارجان در دوران مختلف به آب رودخانه های مذکور شدیدا وابسته بوده، همان طور که منابع مکتوب نیز بر آن صحه می گذارند. از سوی دیگر، منابع مکتوب و اخیرا بررسی های زمین شناسی نشان می دهد که کیفیت آب های زیرزمینی ارجان نامطلوب بوده و برای امر کشاورزی و مصارف داخلی مناسب نبوده است. درک روش ها و شیوه های کنترل و مدیریت آب های سطحی و زیرزمینی و تاثیر آن بر توان منطقه نشان می دهد که مدیریت بخردانه با شناخت درست توان بالقوه طبیعی و فرهنگی سرزمین شکوفایی این پهنه و برعکس عدم شناخت آن دشواری هایی را دربر داشته است.