شیوع شناسی و بررسی عوامل خطرساز و حفاظت کننده فردی مزاحمت‎ سایبری

پژوهش های زیادی در خارج از کشور در مورد مزاحمت سایبری انجام شده است که آمارهایی را در خصوص شیوع و عوامل موثر بر آن، گزارش نموده اند؛ علی رغم این پژوهش های متنوع، مزاحمت سایبری در کشور ما یک پدیده ای ناشناخته است و با وجود گسترش استفاده از فن آوری ها، پژوهشی در این زمینه انجام نشده است. لذا، شیوع شناسی این نوع جدید قلدری و بررسی عوامل خطرساز و حفاظت کننده مرتبط با آن، می تواند زمینه را برای انجام پژوهش هایی در داخل کشور فراهم آورد. در این مقاله تلاش شد میزان شیوع و عوامل خطرساز و حفاظت کننده فردی مزاحمت سایبری، بررسی شود.

در مطالعه توصیفی-همبستگی حاضر، از بین دانش آموزان پسر و دختر سال دوم مقطع متوسطه دوم شهر اهواز در سال تحصیلی 98-1397 دو نمونه، 2000 نفر در مرحله شیوع و 400 نفر در مرحله آزمون فرضیه ها با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چندمرحله ای (نسبتی) انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های پروژه مداخله مزاحمت سایبری اروپا (ECIPQ) و پرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی محقق ساخته استفاده شد. برای تحلیل داده ها، روش های آماری توصیفی و رگرسیون لوجستیک به کار رفت.

 یافته های این پژوهش نشان داد که 4/15% از نوجوانان قلدر سایبری، 7/14% قربانی سایبری و 7/6% قلدر-قربانی سایبری بودند. میزان شیوع قلدری سایبری و قلدر-قربانی سایبری در نواجوانان پسر، نسبت به دختر، بیشتر بود. در حالی که میزان شیوع قربانی مزاحمت سایبری شدن در نواجوانان دختر، نسبت به پسر، بیشتر بود. به علاوه، نتایج نشان داد که ابعاد مزاحمت سایبری (یعنی قربانی سایبری، قلدری سایبری و قلدر-قربانی سایبری) را می توان از روی ویژگی های فردی (میزان استفاده از فن آوری، جنسیت، قومیت، شاخص توده بدنی) پیش بینی کرد (01/0p