مقایسه وضعیت تاب آوری اجتماعی نوع نظام بهره برداری در برابر تغییرات اقلیمی (مورد مطالعه: سیب زمینی کاران شهرستان کرمانشاه)

تغییرات اقلیمی بر جوامع مختلف تاثیرات گوناگونی بر جای می گذارند و همواره به عنوان چالشی بزرگ مطرح بوده است. جوامع روستایی که جزء جوامع اصلی مولد در کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما محسوب می شوند در معرض تهدید بیشتر این بلایا قرار دارند. بنابراین کوچکترین تغییر در میزان تولید آن ها باعث بروز مشکلات بسیاری برای آن جوامع خواهد شد. از این رو در پژوهش حاضر سعی شد به واکاوی تاب آوری اجتماعی سرپرستان نظام بهره برداری اجاره داری بومی و غیر بومی در برابر تغییرات اقلیمی پرداخته شود.

این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده ها توصیفی پیمایشی مقطعی می باشد. جامعه آماری پژوهش سیب زمینی کاران شهرستان کرمانشاه بودند که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته مبتنی بر مدل S5 بود. روایی پرسشنامه با استفاده از دیدگاه صاحب نظران و متخصصان و پایایی آن نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت.

بر طبق نتایج حاصل از شاخص ترکیبی محاسبه شده، اجاره داران بومی در ابعاد؛ ساختار اجتماعی، عدالت اجتماعی و سرمایه اجتماعی و اجاره داران غیربومی در ابعاد: ساختار اجتماعی، مکانیسم اجتماعی و باورهای اجتماعی بیشترین مقادیر تاب آوری را به خود اختصاص دادند. همچنین طبق نتایج به دست آمده از پژوهش در میان دو نظام بهره برداری مورد مطالعه، نظام بهره-برداری اجاره داری غیربومی دارای بیشترین مقدار تاب آوری اجتماعی(18.89) در برابر تغییرات اقلیمی نسبت به اجاره داران بومی (15.59) می باشد.

تاب آوری در برابر بلایا مفهوم جدیدی است که در دهه های اخیر بیشتر کاربرد داشته است. با توجه به ابعاد متفاوت تاب آوری اجتماعی در زمینه وقوع بلایا این مطالعه، مدل S5 در پژوهش اسلام سجا و همکاران(2018) که تمام ابعاد تاب آوری اجتماعی شامل ساختار اجتماعی، سرمایه اجتماعی، مکانسیم های اجتماعی، عدالت اجتماعی و اعتقاد اجتماعی را مورد بررسی قرار داده-است را به عنوان مدلی جامع پذیرفته است؛ چرا که این مدل جامع بوده و اکثر شاخص های مربوط به تاب آوری اجتماعی در برابر تغییرات اقلیمی را در خود جای داده است.