وضعیت خاک های منطقه 21 شهرداری تهران از نظر آلودگی به برخی فلزات سنگین

افزایش مصرف ترکیبات شیمیایی در فرایندهای صنعتی سبب تجمع آلاینده ها از جمله فلزات سنگین شده است، که حذف آنها از محیط زیست بسیار هزینه بر و سخت می باشد. هدف این پژوهش کاربردی بررسی میزان آلودگی فلزات سنگین کادمیم، کرم و سرب در خاک غرب تهران با استفاده از شاخص های آلودگی، غنی سازی و زمین انباشت و فاکتور آلودگی می باشد.

به منظور ارزیابی میزان غلظت عناصر سنگین در منطقه مورد بررسی، نمونه برداری در هر سه ناحیه از منطقه 21 شهرداری تهران صورت گرفته و از هر ناحیه 10 نمونه با سه تکرار و در مجموع 90 نمونه در بهار 1399 تهیه شده و غلظت عناصر کادمیم، سرب و کروم در عصاره تیزاب سلطانی و با استفاده از دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. تحقیق حاضر از نوح تحقیقات توصیفی-تحلیلی است و داده های آن از نوع اولیه بوده که به دو روش اسنادی و مطالعات میدانی تهیه گردیده است.

نتایج نشان داد که تجمعی از این عناصر در خاک سطحی ایجاد شده است. میانگین غلظت عناصر مورد بررسی در ناحیه دو و سه بیشتر از ناحیه یک بود. خاک سطحی ناحیه سه مقادیر بیشتری سرب، کادمیم و کروم نسبت به دو ناحیه دیگر داشت اما این مقادیر اختلاف معنی داری با ناحیه دو نداشت. میانگین مقدار سرب، کروم و کادمیم برای کل منطقه به ترتیب برابر با 1/38، 1/9 و 6/1 میلی گرم بر کیلوگرم بود. شاخص غنی سازی در نواحی دو و سه بیشتر از یک بود اما مقدار عددی این شاخص در ناحیه یک کمتر از یک بود. مقادیر شاخص زمین انباشتگی برای عنصر سرب در هر سه ناحیه کلاس غیر آلوده تا کمی آلوده و برای کادمیم و کروم کلاس غیر آلوده را نشان داد. مقدار عددی فاکتور آلودگی به جز در مورد کادمیم و در ناحیه یک، در سایر موارد یک و بیشتر از یک بوده که نشانگر غلظت بالای این عناصر نسبت به غلظت زمینه در منطقه مورد بررسی است.

در اثر فعالیت های صنعتی و ترافیکی، تجمع مقادیر مازاد عناصر انسان پدید در محدوده مورد مطالعه ایجاد شده است.