بررسی مشخصه های مورفولوژیک کمی و کیفی درختان پسته وحشی (Pistacia atlantica Desf.) در توده های طبیعی جنگلی ارسباران

مطالعات کمی و کیفی مناسب و دقیق از وضعیت توده های جنگلی لازمه مدیریت و برنامه ریزی اصولی است زیرا این ویژگی ها در برآورد وضعیت فعلی و برنامه ریزی آینده نقش اساسی دارند. پسته وحشی در فهرست گونه های در معرض انقراض است، بنابراین پژوهش در توده-های طبیعی این گونه در مناطق مختلف کشور ضروری است. به منظور بررسی وضعیت رویشی در توده های طبیعی گونه پسته وحشی (Pistacia atlantica Desf.) در منطقه ارسباران واقع در استان آذربایجان شرقی، توده ای خالص از این گونه در منطقه شاهمرادلو واقع در مختصات جغرافیایی ʺ25 ʹ31 °38 عرض شمالی تا ʺ58 ʹ25 °47 طول شرقی با دامنه ارتفاعی 1000 تا 1800 متر بالاتر از سطح دریا انتخاب شد. درختان نمونه به روش خطی به طول 50 متر، مورد اندازه گیری مشخصه های کمی و کیفی قرار گرفتند. نتایج بررسی کمی توده نشان داد که درختان پسته وحشی در این منطقه دارای میانگین قطر برابر سینه 23/7 سانتیمتر و ارتفاع 71/2 متر بودند. سطح مقطع درختان 33/4730 سانتیمتر مربع در هکتار، سطح تاج پوشش درختان به طور متوسط 76/4 مترمربع در هکتار و تراکم توده 110 پایه در هکتار بود. بیشترین مقدار بیوماس مربوط به تنه بر حسب قطر برابر سینه به مقدار 40/0± 53/8 کیلوگرم محاسبه شد. نتایج حاصل از بررسی کیفی توده نیز نشان داد که از نظر وضعیت تاج، 4/62 درصد درختان دارای تاج نامتقارن و 9/64 درصد درختان دارای تاج سر شکسته بودند. از نظر وضعیت تنه 90 درصد مورد قطع سرشاخه ها و انشعابات تنه، 7/87 درصد مورد حمله آفات و بیماری قرار گرفته بودند و 3/85 از حالت قایم انحراف داشتند و بر روی تنه هیچ درختی آثار برداشت صمغ مشاهده نشد. 8/92 درصد درختان توده شاخه زاد بودند. در مجموع توده مورد مطالعه، جوان با قطر کم، درختانی با ارتفاع کوتاه بودند.