ارزیابی اجرای برنامه«مدارس مروج سلامت» در ناحیه 1 آموزش و پرورش شهر اهواز: یک مطالعه ی کیفی

رشد روز افزون توجه به سلامتی دانش آموزان، سازمان بهداشت جهانی را بر آن داشت تا در چند دهه اخیر به توسعه ی طرح های سلامت مدرسه محور اقدام نماید. مهم ترین طرحی که با استقبال جهانی روبرو شده و در ایران هم نزدیک به یک دهه است که با همکاری وزارتخانه های بهداشت و آموزش و پرورش در حال اجراست، برنامه ی«مدرسه مروج سلامت» می باشد. این پژوهش با هدف ارزیابی اجرای برنامه ی مذکور در ناحیه یک آموزش و پرورش شهر اهواز انجام شد.

این مطالعه از نوع پژوهش کیفی بود. اطلاعات با روش مصاحبه ی نیمه ساختارمند جمع آوری شد. جامعه ی پژوهش را کارشناسان بهداشت مدارس معاونت بهداشت و مرکز بهداشت غرب و ناحیه یک آموزش و پرورش اهواز، مدیران و کارشناسان بهداشت مقیم در مدارس مروج سلامت تشکیل دادند (22 نفر). نمونه گیری به صورت هدفمند و مصاحبه ها تا زمان عدم دستیابی به داده ی جدید ادامه یافت. تحلیل داده ها با روش تحلیل محتوا انجام شد. 

یافته ها:

 اغلب اجزای برنامه ی«مدارس مروج سلامت» در سطح آموزش و پرورش ناحیه یک اهواز به شکل مطلوب اجرا نشده است. موانع عمده ی این برنامه در قالب 5 موضوع اصلی و47 موضوع فرعی طبقه بندی شد. موضوعات اصلی شامل ضعف در تولیت، سیاست گذاری و قوانین؛ ضعف انگیزشی، نگرشی و آگاهی مدیران و کارشناسان؛ ضعف در منابع و زیرساخت ها؛ ضعف در اجرای برنامه؛ و نظام ارزشیابی نامناسب بود. بر اساس یافته ها، از مهم ترین دلایل اجرای ناموفق این طرح: نبود شفافیت وظایف بین معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و سازمان آموزش و پرورش، نارضایتی شغلی کارشناسان بهداشت در مدارس، اولویت نداشتن اجرای برنامه از سوی آموزش و پرورش، تخصیص ناکافی بودجه مصوب، نبود همکاری بین بخشی در سطح سازمان های متولی و سهل انگاری در ارزیابی برنامه می باشند.

نتیجه گیری:

 عمده ترین چالش در برنامه ی«مدارس مروج سلامت»، وجود موانع اجرایی است که استقرار این برنامه را نسبتا غیراثربخش نموده است. تعامل جدی و متعهدانه متولیان دو وزارت ذیربط و حوزه های استانی و شهرستانی متناظر آنها، می تواند زمینه ی اجرا و استقرار این برنامه ی ارزشمند را فراهم آورد. بازنگری در ساختار و تشکیلات اجرایی این برنامه نیز ضروری است.