بررسی رابطه ساختار خانواده با تکامل مثبت نوجوانان

تکامل مثبت نوجوانی، سازه‌‌ای مبتنی‌بر توان‌مندی است که می‌توان آن را به‌عنوان درگیرشدن در رفتارهای اجتماعی مثبت و اجتناب از رفتارهایی تعریف کرد که سلامتی و آینده فرد را به‌خطر می‌اندازد؛ ازاین‌رو، پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه ساختار خانواده با تکامل مثبت نوجوانان صورت گرفت.

در قالب پژوهشی توصیفی از نوع همبستگی با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای 300 نفر از دانش‌آموزان مدارس شهر تهران در سال تحصیلی 96-1395 انتخاب شدند. گردآوری داده‌های پژوهش ازطریق فرم بلند مقیاس تکامل مثبت نوجوانان (گلدهف و همکاران ، 2014) و ویراست چهارم مقیاس ارزشیابی سازش‌پذیری و پیوستگی خانواده (اولسون و همکاران، 2006) انجام پذیرفت. همچنین داده‌های پژوهش از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون خطی چندمتغیری، با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 23 تجزیه‌وتحلیل شدند. سطح معناداری آزمون‌های آماری 0٫05=α تعیین شد.

نتایج نشان داد، به‌طورکلی بین ابعاد شایستگی، ارتباط، منش و مراقبت از تکامل مثبت نوجوانی با سبک‌های انسجام متوازن، انعطاف‌پذیری، ارتباط خانواده و رضایت خانواده رابطه مثبت و معنادار مشاهده شد (0٫05>p) و با سبک‌های گسسته، آشفته، نامنعطف و به‌هم‌تنیده رابطه منفی و معنادار وجود داشت (0٫05>p). همچنین بین بعد اعتماد از تکامل مثبت نوجوانی با هیچ‌کدام از سبک‌های خانواده رابطه معنا‌داری به‌دست نیامد. از بین سبک‌های خانواده، انسجام متوازن و آشفته درمجموع 0٫16از تغییرات بعد شایستگی، انعطاف‌پذیری متوازن و رضایت خانواده درمجموع 0٫19 از واریانس بعد ارتباط، رضایت خانواده و گسسته درمجموع 0٫13 از تغییرات بعد منش و ارتباط خانواده درمجموع 0٫07 از تغییرپذیری بعد مراقبت را تبیین کرده‌اند.

براساس یافته‌های پژوهش حاضر مبنی‌بر اینکه بین ساختار خانواده و تکامل مثبت نوجوانی رابطه معناداری وجود دارد، توجه به یافته‌های این پژوهش می‌تواند در طراحی و امکان‌سنجی پروتکل‌های آموزشی درجهت کاهش مشکلات و جلوگیری از خلق بحران در زندگی نوجوانان ایرانی برای خانواده‌ها موثر واقع شود.