الگوی ماهیت شناسی رفتار شهروندی حسابداری

حسابداران به عنوان یک عامل انسانی در تهیه و ارایه گزارش های مالی و انعکاس عملکرد سازمان ها به ذی نفعان مختلف نقش حیاتی و موثری را ایفا می نمایند. لذا با توجه به این اهمیت و ارتباط و تاثیرگذاری رفتار حسابداران بر سیستم های حسابداری به ویژه در رفتارهایی که به صورت داوطلبانه بوده و به صورت کاملا اختیاری از سوی آنها انجام می شود، این تحقیق با هدف شناسایی ابعاد رفتار شهروندی حسابداری انجام گرفته است. جهت گیری این پژوهش، بنیادی؛ فلسفه آن، ساخت گرایی؛ روش مورد استفاده آن، کیفی و از نوع تکنیک تحلیل مضمون می باشد. در این تحقیق به منظور جمع آوری اطلاعات، 16 نفر از مدیران و متخصصان رشته حسابداری، به روش نمونه گیری هدفمند قضاوتی(گلوله برفی) انتخاب و با آنها مصاحبه هایی نیمه ساختار یافته تا رسیدن به اشباع نظری صورت گرفته است. تحلیل داده ها نیز با استفاده از سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام گرفته و داده ها در قالب 99 مفهوم، 36 مقوله فرعی و 16 مقوله اصلی دسته بندی گردیده اند. بر این اساس، مضمون رفتار شهروندی در حسابداری شامل سه بعد فردی، گروهی و سازمانی می باشد. بعد فردی این رفتار، مقوله های «انضباط فردی»، «جوانمردی»، «آداب رفتاری»، «ارتقای فردی»، «وجدان کاری» و «ابتکار فردی»؛ بعد گروهی آن مقوله های «فداکاری»، «نوع دوستی»، «رفتارهای کمک کننده» و «اخلاق حرفه ای» و در نهایت بعد سازمانی آن نیز مقوله های «فضیلت سازمانی»، «اطاعت سازمانی»، «اجابت سازمانی»، «وفاداری سازمانی»، «مشارکت سازمانی» و «تعصب سازمانی» را در بر گرفته است.