«رجال مذهبی و سیاسی» به عنوان قید غالبی در اصل یکصد و پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

برابر صدر اصل یکصد و پانزدهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، رییس جمهور باید از میان رجال مذهبی و سیاسی که واجد شرایطی باشند انتخاب گردد. آن چه در مقام تفسیر این اصل، محور بحث است، این که اولا: آیا مراد از واژه رجل، تنها جنس مذکر است یا اعم از هر دو جنس؟ که بنابر احتمال دوم، اساسا جنسیت، مطرح نبوده و چهره و شخصیت مذهبی و سیاسی، مورد نظر خواهدبود، نه لزوما جنس مذکر. اما بنابر احتمال نخست، که با اصاله الحقیقه نیز تایید می شود، می توان گفت: استخدام این واژه، ناظر به مورد غالب بوده و براین اساس، تاثیری در تقیید و لزوم مردبودن کاندیدای ریاست جمهوری ندارد. درنهایت، درفرض ابهام معنای واژه رجل، با اکتفا به قدرمتیقن (یعنی مرد)، اقتضای اصل عملی در فراتر از آن، مقتضی اباحه و عدم ممنوعیت ریاست جمهوری زنان خواهدبود. نوشتار حاضر، با توضیح قیدغالبی و فرض تطبیق آن با واژگان مذکور در عبارت «رجل مذهبی و سیاسی»، به تحلیل معنای اصل 115، از دریچه دانش اصول فقه می پردازد.