رهیافتی زبان شناختی به ترجمه «خطوات» در قرآن کریم با تکیه بر ریشه شناسی واژه

مهمترین وظیفه مترجمان در فرآیند ترجمه‏ قرآن کریم، فهم دقیق واژگان قرآنی و انتخاب بهترین معادل‏ها برای آنهاست؛ به ویژه آنجا که واژه دارای پاره‏ای از مولفه‏ های معنایی خاص باشد که در انتقال به زبان عربی کلاسیک از نظرها دور مانده است. یکی از بارزترین این نمونه ‏ها، واژه قرآنی «خطوه» است که به دلیل دربرداشتن پاره‏ای مولفه‏ های معنایی کم ‏شناخته، تنها در قالب ترکیب «خطوات الشیطان» به کار رفته است. مطالعه حاضر در صدد برآمده است با کاربست دانش ریشه‏ شناسی به عنوان یک ابزار کارآمد در فرآیند ترجمه، به پیجویی ماده «خ‏ط‏و» در شاخه‏ های مختلف سامی دست زند و قدیم‏ترین معنای آن را بازشناسد، روند تحولات معنایی آن تا عصر نزول قرآن کریم را به مطالعه گذارد و به بازشناسی مولفه‏ های معنایی آن همت گمارد. همچنین پژوهش حاضر، میزان موفقیت ترجمه ‏های فارسی در ارایه‏ معادل‏هایی برای واژه قرآنی «خطوه» را مورد ارزیابی قرار داده، ونشان داده است که یکی از مهمترین مولفه ‏های معنایی واژه «خطوه» که در سنت مطالعات لغوی و تفسیری مغفول مانده، گمراهی و سرگردانی است. بر این پایه، «خطوه» در بافت نزول قرآن کریم، بر خصوص ردپاهای گمراه‏ کننده‏ای اطلاق می‏گردید که موجبات سرگردانی مسافران را پدید می ‏آورد.