شیوه جدید نفوذ معرفتی، فرهنگی با تاکید بر پارادایم جدید ترنس مدرنیسم: تحلیل گفتمان انتقادی فیلم «آواتار»

هنر با استمداد از رسانه، بازنمایی کننده و در عین حال متاثر از تفکر جهانی است که معانی و راه های ممکن نگریستن به جهان را پیش می نهد. در ورای انگاره های اثباتی، تفسیری و انتقادی جهان مدرن و پست مدرن، تعداد قابل توجهی از آثار سینمایی، تصویر جدیدی از حضور تجمیعی گزاره های معنوی _ تاریخی پیشامدرن با مولفه های دانشی _ تفسیری مدرن و پسامدرن و نیز گزاره های معنوی نوپدید را ارایه می کنند که به خصوص در جوامع دینی می تواند به عنوان یک نسخه ارتباطی جدید فیمابین نهاد علم و دین و یا یک معضله جدید فیمابین آنها تلقی شود. این آثار به خصوص با رهیافت پیوستاری بین گذشته و آینده جوامع انسانی و فراانسانی، سعی می کنند تصویر جدیدی از انگاره های موعودگرایی و منجی باوری ادیان الهی را به نحوی التقاطی بازسازی و بازنمایی کنند. رسانه ها با ارایه هنجارهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، مخاطبان خویش را در معرض الگوهای مختلفی از روابط انسانی و اجتماعی قرار می دهند و از این مجرا جامعه و باورهای آن را تغییر می دهند. همنشینی پارادایم های علمی و هنری در روند تولید محتوای رسانه ای، به خلق مفاهیمی منجر شده است که ارتباطی چندسویه با هر دو زمینه دارند. سینما به مثابه رسانه ای مستجمع پارادایم های مختلف علمی و هنری، و به عنوان منبعی با قابلیت های ویژه در تولید تولید محتوای کارا و بازنمایی مفاهیم پیچیده، مخاطبان بسیاری را مجذوب خویش ساخته است. این پژوهش، درصدد بازنمایی نشانه های ماوراءالطبیعی پارادایم ترنس مدرنیسم در فیلم "آواتار" جیمز کامرون است. جست وجوی فراپیام فیلم، در چارچوب نظریه تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف و با رویکرد پدام انجام شده است. به منظور شناسایی و صورت بندی مفاهیم و پیش فرض های ماوراءالطبیعی پارادایم ترنس مدرن، از روش توصیفی _ تحلیلی استفاده شده است. گفتمان ماوراءالطبیعی بازنمایی شده در فیلم نمایانگر پارادایم جدید ترنس مدرن است. اسلوب های گفتمانی از قبیل منجی و آینده از مهم ترین مولفه های گفتمان حاکم بر فیلم است. این مولفه ها را نمی توان در گفتمان های حاکم فعلی و متعارف بازجست و از این رو باید آنها را در شاکله گفتمانی جدید مفصل بندی کرد؛ گفتمانی که در این پژوهش با تعبیر ترنس مدرن از آن یاد کرده ایم. یافته های این پژوهش حاکی از ظهور قلمرو معنایی جدیدی برای انسان ذیل پارادایم ترنس مدرن در هزاره سوم است که به بارزترین شکل می توان تاثیر آن را در سینمای هالیوود مشاهده کرد.