چیستی و چرایی باستان/ مردم شناسی و جایگاه آن در مطالعات باستان شناختی

باستان مردم شناسی در دهه نخست قرن بیستم ظاهر شد. پیدایش این زیرشاخه به مثابه روش در آغاز نیمه دوم این قرن، سبب وانهادن کاربست اطلاعات مردم نگاری تحمیلی و بدون چارچوب تعریفی بر موضوعات باستان شناختی شد. این رویکرد پژوهشی میان دانشی مبتنی بر قیاس، با وجود فراز و فرودهای گوناگون تحت تاثیر کشاکش مکاتب مختلف باستان شناسی، همواره در تلاش برای حفظ جایگاه خود در نگرش/ تیوری باستان شناسی و ارایه روش ها، انگاره ها و گزاره های علمی به ویژه در استنتاج ها و تفسیرهای باستان شناختی بوده است. در این بین بر پایه استدلال قیاسی و در چارچوب نگرش برد میانی و چارچوب های مرجع، و بر حسب چگونگی کاربست قیاس- مردم نگاری، مفاهیم و نام های مختلفی به خود دیده که به لحاظ ماهیت اشتراکی آنها، سرانجام همان باستان مردم شناسی به مثابه پرکاربردترین مولفه نگرش برد میانی در باستان شناسی باقی ماند. این مقاله در پی بررسی چیستی، چرایی و جایگاه این زیرشاخه در باستان شناسی است. بنابراین نخست به تعریف و تعیین جایگاه باستان مردم شناسی در باستان شناسی پرداخته و سپس ماهیت میان رشته ای این رویکرد و مبانی شناخت شناسی آن بررسی شده است. یافته های این مقاله بیانگر آن است که باستان مردم شناسی به مثابه یک میان دانش به روند توسعه ای خود ادامه می دهد و مانند برخی دیگر از رویکردهای باستان شناسی نه تنها با شکست و افول مواجه نشده، بلکه بسیار بالنده و پیشرفت گرایانه است. این زیرشاخه از نوعی بالندگی، تنوع پذیری و انعطاف پذیری پنداشتی درون پارادایمی برخوردار است و متناسب با ویژگی هایی که دارد در بازشناسی و ادراک بافت ایستا بر پایه بافت پویا بسیار کارآمد و سودمند است.