مطالعه تطبیقی تاثیر فرهنگ و اقلیم در شکل گیری خانه های قاجاریه دو بوم فرهنگ شیراز و کاشان

از میان عوامل متعدد موثر در طراحی خانه های سنتی ایران، اقلیم و فرهنگ هر دو نقش بسیار مهمی را ایفا می کرده اند. امروزه توجه کمتر به این دو مقوله مشکلاتی را در تامین آسایش جسمی و فکری بوجود آورده و باعث پدیدآمدن شکل های متفاوتی از خانه های ایرانی بدون وابستگی به هویت بومی و فرهنگی شده است. تمایزات بوم فرهنگی خانه ها با بررسی های تطبیقی بهتر آشکار می شوند. این تحقیق دو بوم فرهنگ مطرح و مشهور ایرانی از پهنه اقلیمی گرم و خشک (بیابانی و نیمه بیابانی) که دو سبک و مکتب متمایز خانه سازی را با توجه به تفاوت های اقلیمی و فرهنگی در تاریخ معماری ایران ایجاد کرده اند، مورد بررسی قرار می دهد.

اصلی ترین تفاوت های کالبدی در خانه سازی دو شهر شیراز و کاشان در دوره قاجاریه چیستند ؟ و چطور می توان تفاوت های مذکور را براساس مبانی بوم فرهنگی این دو شهر تفسیر کرد؟

در صورتیکه چگونگی تاثیر پذیری خانه های قاجاریه شیراز و کاشان از عوامل اقلیمی و فرهنگی متمایز روشن تر گردد و با به جریان انداختن این مولفه های رها شده و معاصر سازی آن ها، می توان مبنایی برای طراحی بوم فرهنگی امروز، در شهر های مختلف ایران پدید آورد.روش تحقیق: در این پژوهش که بخشی از یک تحقیق کیفی کاربردی جامع تر است و ماهیتی تفسیری- تاریخی، تطبیقی و پدیدار شناسانه دارد، از مطالعات کتابخانه ای و میدانی در کنار هم استفاده شده است.

یافته های تحقیق نشان می دهد که مهمترین تفاوت ها در مساحت، ارتفاع اتاق ها، ساماندهی فضا های باز و بسته، نوع تزیینات و... است به طوریکه در کاشان مساحت و ارتفاع اتاق ها بیشتر و در شیراز کمتر است. در کاشان در مقایسه با شیراز سلسله مراتب فضایی نیز بیشتر است. علاوه بر توجیهات آسایش اقلیمی و تاثیر میزان رطوبت به عنوان یکی از مهمترین اجزای آن، برای تمایزات فوق می توان، از تفاوت های فرهنگی، صفاتی و مزاج شناسی مردم کاشان در مقایسه با مردم شیراز نام برد که نمود این تفاوت ها در تزیینات نما، مساحت خانه ها و... قابل تفسیر است.