تناسبات پنهان در برج مقبره های قرن هشت و نه ه.ق. مازندران

مازندران یکی از حوزه های فرهنگ ایرانی است که دارای مقابری با ویژ گی های ساختاری منحصربه فرد است. قرن هشت و نه هجری قمری دوره شکل گیری و قوام برج مقابر در مازندران است؛ این سازه ها اغلب دارای ساختاری مشابه و شامل گنبد رک، بدنه و ساقه هستند. هرچند  بسیاری از آن ها در طول سالیان متمادی دچار آسیب شده اند، اما مساله اصلی، کمبود مطالعات منسجم و علمی درباره ساختار این مقابر در جهت حفاظت و مرمت آن هاست. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و کشف تناسبات موجود در عناصر اصلی مقابر دوره تیموری مازندران (بدنه، کوهه1، ساقه2 و گنبد رک3) است. بر این اساس، حدود سی مقبره تاریخی با رهیافت اثبات گرایی و ازطریق مطالعات میدانی و سندپژوهی مورد بررسی قرارگرفتند و نقاط مشترک و تمایز آن ها شناخته شد. در این میان تعداد هفت مقبره به دلیل تشابه کالبدی و ساختاری برای بررسی دقیق تر انتخاب شدند. در این پژوهش سعی شده است به پرسش هایی ازقبیل: مقصود از وجود تناسبات پنهان در مقابر قرن هشت و نه هجری قمری مازندران چیست؟ و آیا مقابر موردمطالعه دارای ارتباط شکلی و ساختاری با یکدیگر هستند و از نظم تناسباتی مشابهی پیروی می کنند؟ پاسخ داده شود. پژوهش پیش رو نشان می دهد، مقابر مورد مطالعه دارای تناسب 1/1، 2/1 و 3/1 در بدنه، ساقه و گنبد رک هستند. شناسایی تناسبات پنهان می تواند در بازخوانی و بازسازی خطوط اصلی مقابر آسیب دیده راهگشا باشد؛ علاوه بر آن، ادامه پژوهش در این زمینه ممکن است منجر به کشف «نظام تناسبات» ویژه ای در این حوزه شود. مقابر موردمطالعه، هرچند دارای نظام شکل گیری متنوعی هستند؛ اما تناسباتی خاص و تقریبا یکسان بر ساختار آن ها حاکم است.