نقش انگیزه در قتل های عمد (مطالعه موردی استان قم)

جرم قتل، جرمی است که مخرب ترین اثر را نسبت به تمامیت جسمانی قربانیان بر جا می گذارد. این جرم، فی نفسه موجب ایجاد و تقویت ترس، رعب و وحشت در میان عموم افراد جامعه است. در مطالعه جرم شناختی قتل عمدی، انگیزه نقش مهمی را در تحقق آن دارد، انگیزه که گاهی از آن به داعی، باعث و غرض تعبیر می شود هدف نهایی از ارتکاب جرم است و مرتکب را به سوی ارتکاب جرم سوق می دهد. در واقع می توان گفت انگیزه عامل حرکت به سوی ارتکاب جرایم نظیر قتل عمد است. از این رو؛ قتل عمدی نیز مانند سایر جرایم متاثر از انگیزه های متعدد است.

این پژوهش یک مطالعه همبستگی از نوع کمی است، که واحد تحلیل پروندهای قتل است و از داده های ثانویه برای تحلیل روابط بین متغیرها استفاده شده است. داده های موجود در پرونده ها به صورت کمی وارد کامپیوتر شده و با استفاده از بسته آماری Spss داده های مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. جامعه آماری در این تحقیق تعداد 116 پرونده قتل ارتکابی از سال 1390 الی 1394 در استان قم است که پس از اخذ مجوز از مراجع ذی ربط جمع آوری شده و از حیث عوامل و انگیزه ها مورد تحلیل قرار گرفته اند و انگیزه تمامی قاتلین نیز مورد بررسی قرار گرفته شده است.

تحلیل ها نشان می دهد انگیزه های مختلفی نظیر بیماری روانی، خیانت و تنفر از زندگی، انحرافات اخلاقی و جنسی، سرقت، انتقام و...  در ارتکاب قتل های عمدی نقش ایفا می کنند که این انگیزه در خصوص قربانیان مرد در استان قم یشتر متاثر از انگیزه نزاع و درگیری (جرایم خیابانی) و در خصوص قربانیان زن بیشتر متاثر از انگیزه های جنسی، خیانت و انحرافات اخلاقی (جرایم آپارتمانی) است. همچنین استنباط های آماری ناشی از تحلیل رگرسیون نشان داده که انگیزه های قتل توانسته است حدود 45 درصد از افزایش قتل در جامعه را تبیین کند.

نتایج حاصل از پژوهش انگیزه شناسی در قتل های عمد استان قم نشان داد که جرم  قتل عمد در قربانیان مرد با رویت پذیری و قابلیت گزارش دهی بالا و در قربانیان زن عکس این موضوع صادق است و انگیزه های متکثر همچون خشونت طلبی، خیانت، اختلاف حساب،انتقام جویی و.. است.