معیارهای قابلیت جبران ضررهای ناشی از آسیب ‏های روانی در حقوق ایران و انگلستان

در حقوق ایران، مسیولیت مدنی و جبران ضررهای ناشی از آسیب‏های روانی، به دلیل ناملموس بودن، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. لیکن در حقوق انگلستان ضررهای ناشی از آسیب‏های روانی در خصوص زیان‏دیدگان اولیه و ثانویه با شرایطی قابل مطالبه دانسته شده است. در این نوشتار به روش تحلیلی و با تطبیق با حقوق انگلستان به دنبال یافتن پاسخ این پرسش هستیم که ضررهای ناشی از آسیب‏های روانی با چه معیاری قابل مطالبه است. در حقوق انگلستان با تاکید بر معیار نوعی، در خصوص زیان‏دیدگان اولیه، بیشتر بر «وجود رابطه منطقی بین آسیب روانی و خطر ایجادشده» تاکید می‏شود و در مواردی «قابلیت پیش‏بینی خطر» و وجود «یک ترس منطقی در خواهان» نیز شرط دانسته شده است. در خصوص قربانیان ثانویه نیز معیارهای «قابلیت پیش‏بینی»، «صمیمیت»، «مجاورت»، و «ناگهانی بودن» پیشنهاد شده است. در فقه و حقوق ایران معیار اصلی تشخیص خسارت قابل جبران یک معیار مختلط، یعنی «قابلیت پیش‏بینی ضرر با توجه به وضعیت خاص زیان‏دیده»، است که در احراز آن به «جدی بودن و مستمر بودن ضرر» و «وجود رابطه قوی عاطفی» نیز توجه می‏شود.