سامانه های میانوند درون شهری و همپیوندی میراث صنعتی و شهر؛ نمونه مطالعه: محلات تاریخی همدان

رابطه قوی میان مکان و جامعه، گواه شکل گیری حیات اجتماعی پایدار در فضای درون شهری است. مساله اصلی اینجاست که امروز خانه های تاریخی، به عنوان بخشی از میراث معماری معاصر؛ و کارخانه های به عنوان بخشی از میراث معماری صنعتی؛ نتوانسته اند در بافت پیرامون خود تلفیق شوند. هدف اصلی پژوهش تدوین رویکرد توسعه مکان- بنیان است. بر اساس فرضیه پژوهش، میان عوامل اقتصادی، ساختاری، همگانی و محیطی در فضای میانوند محلات تاریخی و پایداری آن ها رابطه معناداری برقرار است.

به منظور دستیابی به اهداف پژوهش، با روش استدلال منطقی و تحلیل محتوایی-کیفی بافت مراکز محلات، روند تحلیل و آنالیز پیش می رود. این پژوهش بر آن است که با مطالعات کیفی شاخص های برآمده از رویکرد توسعه مکان- بنیان، در راستای حرکت به سمت معماری سرآمد، اثرگذاری فضای واسط در دینامیسم درون شهری را مورد بررسی قرار داده، با بهره مندی از نظرات مشارکت کنندگان به ارزیابی میزان تاثیرگذاری سنجه های موثر بپردازد. سه چمن (مرکز محله) بررسی شده، از میان محله های تاریخی و واجد ارزش و معاصرسازی شده همدان انتخاب شده است.

تحلیل تعامل عناصر به جای مانده از میراث گذشته همدان، با تاکید بر نظریه توسعه مکان-بنیان، نشان داد که پیوند دوباره عناصر شهری با یکدیگر اهمیت ویژه ای دارد و از بارزترین شاخصه های اثربخش در فضاهای میانوند است.

بر اساس رویکرد توسعه مکان-بنیان، در ابعاد فضای میانی، چیدمان فضایی و تنوع عملکرد اقتصادی و زیرساختارهای حیات اجتماعی-فرهنگی در بافت درون شهری چمن، نقش فزاینده ای در سرزندگی محلات و ایجاد دینامیسم پایدار دارند.