بررسی اثربخشی آموزش فراشناختی بر اضطراب امتحان و خودکارآمدی ادراک شده دانش آموزان دختر پایه سوم مقطع متوسطه

اضطراب امتحان، سلامت روانی و کیفیت زندگی دانش‌آموزان را تهدید می‌کند. هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش فراشناختی بر اضطراب امتحان و خودکارآمدی ادراک‌شده دانش‌آموزان دختر پایه سوم مقطع متوسطه بود.

روش این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری سه‌ماهه با گروه گواه بود. جامعه آماری را دانش‌آموزان دختر پایه تحصیلی سوم مقطع متوسطه مدرسه فنی‌و‌حرفه‌ای دخترانه کوثر واقع در منطقه پانزده شهر تهران در سال 1398 تشکیل دادند. تعداد 28 نفر (برای هر گروه) از افراد واجد شرایط با استفاده از روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند. سپس با تصادفی‌سازی بلوکی رشته تحصیلی در یک گروه آزمایش و یک گواه قرار گرفتند. ابزارها شامل مقیاس خودکارآمدی (شرر و همکاران، 1982) و پرسش‌نامه اضطراب امتحان (ابوالقاسمی و همکاران، 1375) بود. پنج جلسه 120دقیقه‌ای آموزش فراشناختی برای گروه آزمایش اجرا شد؛ اما برای گروه گواه مداخله‌ای ارایه نشد. به‌منظور تحلیل داده‌ها از روش تحلیل واریانس با اندازه‌گیری‌ مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS نسخه 22 استفاده شد. سطح معناداری آزمون‌ها 0٫05 درنظر گرفته شد.

نتایج نشان داد، اثر مداخله در گروه آزمایش بر متغیرهای اضطراب امتحان و خودکارآمدی ادراک‌شده معنادار بود (0٫001>p). اثر گذشت زمان بر متغیرهای مذکور معنادار به‌دست آمد (0٫001>p). اثر متقابل زمان و گروه بر متغیرهای مذکور معنادار بود (0٫001>p). همچنین نتایج حاکی‌از تفاوت میانگین‌ها در مراحل پیش‌آزمون با پس‌آزمون (0٫001>p) و پیش‌آزمون با پیگیری (0٫001>p) برای متغیرهای اضطراب امتحان و خودکارآمدی ادراک‌شده بود. ازآنجاکه تفاوت معناداری بین میانگین نمرات متغیرهای مذکور در مراحل پس‌آزمون و پیگیری در گروه آزمایش وجود نداشت، تداوم اثر مداخله در مرحله پیگیری نیز مشاهده شد (0٫001=p).

براساس یافته‌های پژوهش نتیجه گرفته می‌شود که آموزش فراشناختی بر کاهش اضطراب امتحان و افزایش خودکارآمدی ادراک‌شده دانش‌آموزان دختر پایه سوم مقطع متوسطه موثر است.