بررسی رابطه کارکرد تحولی خانواده، ویژگی های شخصیتی و استرس والدگری مادران با تحول هیجانی-کارکردی پسران مبتلا به اختلال طیف اتیسم

ضرورت دارد نقش کارکرد تحولی خانواده، ویژگی‌های شخصیتی و مشکلات روان‌شناختی والدین بر تحول هیجانی کودک آشکار شود؛ بنابراین این مطالعه با هدف بررسی رابطه کارکرد تحولی خانواده، ویژگی‌های شخصیتی و استرس والدگری مادران با تحول هیجانی-کارکردی پسران مبتلا به اختلال طیف اتیسم انجام شد.

 این پژوهش به‌لحاظ هدف کاربردی و از جنبه روش‌شناختی از نوع همبستگی بود. شرکت‌کنندگان پژوهش را مادران و کودکان پسر مبتلا به اختلال طیف اتیسم از سه مرکز آموزشی ویژه در شهر مشهد در سال 98-1397 تشکیل دادند که از میان آن‌ها پنجاه مادر و پسر مبتلا به اختلال طیف اتیسم، به‌روش نمونه‌گیری در‌دسترس انتخاب شدند. برای ارزیابی آن‌ها، پرسش‌نامه سنجش کارکرد تحولی خانواده (عالی و همکاران، 1394)، پرسش‌نامه پنج‌عاملی شخصیت نیو (کاستا و مک‌کری، 1992)، شاخص استرس والدگری (آبیدین، 1990) و پرسش‌نامه‌ تحول هیجانی کارکردی (گرینسپن و گرینسپن، 2002) به‌‌کار رفت. تحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون در نرم‌افزار SPSS نسخه 23 در سطح معنا‌داری 0٫05 صورت گرفت.

 بین کارکرد تحولی خانواده با تحول هیجانی-کارکردی پسران مبتلا به اختلال طیف اتیسم، رابطه‌ مستقیم و معناداری مشاهده شد (0٫033=p، 0٫33=r). بین ویژگی شخصیتی روان‌رنجورخویی مادران با تحول هیجانی-کارکردی پسران مبتلا به اختلال طیف اتیسم، رابطه‌ معکوس و معنادار (0٫037=p، 0٫30-=r) و بین ویژگی‌های شخصیتی برون‌گرایی (0٫001˂p، 0٫50=r) و دلپذیربودن (0٫032=p، 0٫33=r) مادران با تحول هیجانی-کارکردی پسران مبتلا به اختلال طیف اتیسم، رابطه‌ مستقیم و معنا‌داری به‌دست آمد. همچنین بین استرس والدگری مادران با تحول هیجانی-کارکردی پسران مبتلا به اختلال طیف اتیسم رابطه‌‌ معنا‌داری مشاهده نشد (0٫620=p، 0٫07-=r).

براساس یافته‌های پژوهش، فقط بین کارکرد تحولی خانواده و ویژگی‌های شخصیتی مادران (روان‌رنجورخویی، برون‌گرایی و دلپذیربودن) با تحول هیجانی-کارکردی پسران مبتلا به اختلال طیف اتیسم رابطه معنا‌داری مشاهده می‌شود.