درک شنیداری ساخت های پرسشی فارسی با رویکرد روان شناسی زبان و کاربرد آن در آموزش زبان فارسی

پژوهش حاضر به پردازش ساخت های پرسشی فارسی اختصاص دارد. پرسش این است که آیا بار شناختی تحمیل شده بر ذهن به هنگام درک شنیداری جملات حاوی انواع مختلف ساخت های پرسشی یکسان است و کدام ساخت پرسشی سریع تر و کدام یک کندتر پردازش می شود. چارچوب نظری مبتنی بر زبان شناسی ساخت گرا و رمزگان چندحسی است. حجم نمونه مشتمل بر 120 جمله ی حاوی ساختار پرسشی و درمجموع 120 واژه و ناواژه ی فارسی است. روش پژوهش تصمیم گیری واژگانی بیناحسی است که در آن نحوه ی پردازش جملات حاوی انواع ساخت های پرسشی با برنامه ی نرم افزاری انداز ه گیری زمان واکنش به هزارم ثانیه بررسی شده است. متغیر مستقل نوع ساخت پرسشی و متغیر وابسته زمان واکنش آزمودنی ها به محرک دیداری است. آزمودنی ها 25 نفر دانشجوی 18 تا 30 ساله بوده اند که در دو گروه مرد و زن مرتب شده اند. آزمون اول نشان می دهد که از میان دوازده نوع ساخت پرسشی فارسی تنها نوعی که با بقیه ی انواع تفاوت معنی دار دارد ساخت های پرسشی حاوی تک پرسش واژه ی حرکت کرده در جملات مرکب (نظیر «چیا رو فکر می کنی او فردا بیاره») است که زمان واکنش به تکلیف تصمیم گیری واژگانی کم تری را در مقایسه با ساخت های هم پایه گسسته در جملات مرکب و نیز ساخت های پرسشی انتخابی در جملات مرکب دارد و مبتداسازی پرسش واژه با سهولت پردازش همراه است. متغیر جنسیت آزمودنی ها بر زمان واکنش در این آزمون اثر داشته است. آزمون دوم نشان می دهد متغیر نوع ساده یا مرکب بودن جمله بر زمان واکنش آزمودنی ها بی اثر بوده است. از دستاوردهای تحقیق حاضر می توان برای تدریس زبان فارسی و تدوین مواد آموزشی برمبنای یافته های عینی روان شناسی زبان استفاده کرد.