عوامل موثر در کیفیت تحقق پذیری طراحی شهری نمونه موردی: طرح میدان شهدا در شهر مشهد

کشورهای در حال توسعه در خصوص کیفیت تحقق پذیری طراحی شهری با توجه به محدودیت های مالی، تکنیکی، سیاسی و فرهنگی معمولا با چالش هایی روبرو هستند. در ایران علی رغم نقش مهم رشته ی طراحی شهری در ارتقای کیفیت توسعه های شهری، به طور غالب تحقق پذیری طراحی شهری به لحاظ کمی- فیزیکی سنجیده می شود و فرآیند مناسب رسیدن به محصولات- فراورده ها، الزامات زمینه ای، اهداف و مسایل مربوط به کیفیت تحقق پذیری مورد غفلت واقع می شود. در این خصوص، این مطالعه پس از بررسی ادبیات نظری مرتبط و استخراج مولفه های موثر در کیفیت تحقق پذیری فراورده های طراحی شهری، از طریق ارزیابی این موارد در مورد مطالعاتی طرح میدان شهدای مشهد با وسعتی حدود 35 هکتار و با استفاده از روش هایی نظیر بررسی اسناد طرح، مصاحبه های نیمه ساختار یافته و مشاهدات هدفمند، ضمن تاکید بر ضرورت جایگزینی رویکردهای کیفی- هنجاری به جای رویکردهای کمی- فیزیکی، به ارایه الگوی اولیه ای جهت شناسایی و نحوه تعامل مولفه های موثر در کیفیت تحقق پذیری پروژه های طراحی شهری پرداخته است. بر این اساس مفاهیم مرتبط با کیفیت تحقق پذیری پروژه های طراحی شهری را می توان در سه بعد زمینه-بستر، نقش آفرینان و رویکرد طراحی دسته بندی کرد. در رابطه با سه مفهوم مذکور توجه به سازوکارهای اقتصادی و مالی، الزامات زمینه سیاسی-قانونی، شناخت نهادها و گروه های موثر، انگیزه های توسعه دهندگان، رفع تعارضات به کمک هدایت محیط تصمیم گیری، استفاده از رویکرد فرآیندی و سلسله مراتبی اسناد طراحی می تواند در ارتقای کیفی تحقق پذیری موثر باشد.