تحلیل خشک سالی های محلی و منطقه ای ایران با استفاده از تئوری گردش ها و شاخص بارش استانداردشده (SPI)

هدف اصلی این پژوهش، بررسی ویژگی های مختلف خشک سالی های محلی و منطقه ای ایران بر اساس تیوری گردش ها و شاخص بارش استانداردشده (SPI) است؛ بنابراین جهت رسیدن به این هدف، داده های بارش سالانه ی 63 ایستگاه همدید برای یک دوره ی 30 ساله (2015-1986) از سازمان هواشناسی ایران دریافت شد. نخست بر اساس تیوری گردش ها و شاخص SPI ویژگی های خشک سالی های محلی و منطقه ای همچون درازای زمانی، کمبود تجمعی و شدت آن ها استخراج شدند. تشخیص و تفکیک خشک سالی های منطقه ای مبتنی بر آستانه ی فضایی بحرانی 30 و 50 درصد از مجموع مساحت ایران انتخاب شدند و بر این اساس، ویژگی های خشک سالی ایران برای هر دو مقیاس با یکدیگر بررسی شدند. در مقیاس محلی پایش خشک سالی ها با استفاده از تیوری گردش ها مشاهده شد که این روش برای مناطقی با وسعت زیاد و دارای اقلیم های مختلف در مقایسه با شاخص SPI نمی تواند بسیار مناسب باشد. در مقیاس منطقه ای نیز نشان داده شد که استفاده از تیوری گردش ها با آستانه ی فضایی 30 درصد، ترکیب مناسبی برای پایش خشک سالی های منطقه ای ایران نمی باشند، لذا در مقایسه بین دو آستانه ی فضایی 30 و 50 درصد کاملا آشکار شد که آستانه ی فضایی 50 درصد برای تیوری گردش ها و شاخص SPI آستانه ی مناسبی برای پایش خشک سالی های منطقه ای ایران است. از دیگر نتایج این مطالعه می توان به این مهم اشاره داشت که درازی زمانی خشک سالی ها در دوره ی اول نسبت به دوره ی دوم کوتاه تر بوده است و در مورد شدت خشک سالی ها به نظر می رسد شدت خشک سالی ها در دوره ی دوم (2015-2001) نسبت به دوره ی اول (2000-1986) کاهش داشته باشند.