تجزیه به مولفه های اصلی برخی از ژنوتیپ های ایرانی و خارجی گلرنگ با استفاده از صفات مورفولوژی و زراعی

این مطالعه با هدف ارزیابی تنوع ژنتیکی 122 ژنوتیپ گلرنگ موجود در موسسه تحقیقات ژنتیک گیاهی و گیاهان زراعی (IPK) و مرکز بین المللی اصلاح گندم و ذرت (CIMMYT) و مقایسه خصوصیات زراعی آن ها با پنج رقم زراعی گلرنگ کشور طی سال زراعی 97-1396 به صورت آگمنت بر پایه طرح بلوک های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج انجام شد. نتایج بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بالا در ژرم پلاسم موردمطالعه بود. در بین ژنوتیپ های موردمطالعه 36 ژنوتیپ بی خار، 81 ژنوتیپ خاردار و 10 ژنوتیپ با خار کم وجود داشت. تجزیه به مولفه های اصلی منجر به شناسایی سه مولفه اصلی شد که در مجموع 5/56 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. مولفه اول با توجیه 5/29 درصد تغییرات کل به عنوان مولفه اجزای عملکرد و عامل دوم با توجیه 9/15 درصد از واریانس کل به عنوان مولفه فنولوژی و معماری گیاه نام گذاری شد. گروه بندی از طریق تجزیه مولفه های اصلی ژنوتیپ ها را به چهار گروه تقسیم نمود. گروه اول از مقادیر بالای عملکرد دانه برخوردار بودند و ژنوتیپ شماره 70 با بیش ترین عملکرد دانه (5667 کیلوگرم در هکتار) در این گروه قرار گرفت. مقادیری عددی اجزای عملکرد نظیر وزن هزاردانه، تعداد طبق و تعداد دانه در بوته در گروه سوم بالاتر از سایر گروه ها بود. در مجموع ژنوتیپ آلمانی شماره 70 با عملکرد دانه زیاد به همراه ژنوتیپ شماره 45 با گل دهی زودهنگام می توانند در برنامه های به نژادی گلرنگ مورداستفاده قرار گیرند.