اثر روش خاک ورزی و بقایای گندم بر بهره وری فیزیکی آب مصرفی و عملکرد ذرت دانه-ای در شهرستان دزفول

هدف از این پژوهش بررسی روش‎های خاک‏ورزی و مدیریت بقایای گندم بر شاخص‏های ضریب سرعت سبز شدن، میزان بهره‌وری فیزیکی مصرف آب و عملکرد ذرت دانه‏ای در شهرستان دزفول استان خوزستان بود.

در اجرای آزمایش از طرح آزمایش کرت‌های خرد شده نواری در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار استفاده شد. تیمارها روش‌های خاک‌ورزی در سه سطح (خاک‌ورزی، کم خاک‌ورزی و بی‌خاک‌ورزی) به عنوان فاکتور اصلی و مدیریت بقایای گندم (رقم چمران) در دو سطح (حفظ بقایا به صورت ایستاده و حذف تمام بقایای گیاهی از سطح خاک) به عنوان فاکتور فرعی بود.

نتایج این پژوهش نشان داد که خاک‏ورزی مرسوم در شرایط عدم وجود بقایای گندم و بی‏خاک‏ورزی در شرایط وجود بقایای گندم به ترتیب با 73/3 و 96/1 درصد، بیشترین و کمترین ضریب سرعت سبز شدن را نشان دادند. خاک‏ورزی مرسوم در شرایط عدم وجود بقایا با میانگین 10230 و بی‏خاک‏ورزی در شرایط وجود بقایا با میانگین 6341 مترمکعب در هکتار به ترتیب بیشترین و کمترین میزان مصرف آب در هکتار به خود اختصاص دادند (p≤0.01). بیشترین عملکرد دانه ذرت (64/7647 کیلوگرم در هکتار) در سامانه‌ی کم‌خاک‌ورزی و حفظ بقایا حاصل شد که نسبت به سامانه‌ی بی‌خاک‌ورزی منجر به افزایش 34 درصدی عملکرد محصول شد.

استفاده از سیستم‏های خاک‏ورزی حفاظتی همراه با حفظ بقایا در سطح خاک، افزایش ذخیره رطوبت، کاهش مصرف آب آبیاری، افزایش ماده آلی و حاصلخیزی خاک و صرفه‌جویی در نیروی کارگری و زمان صرف شده جهت عملیات خاک‏ورزی می‏تواند الگوی مناسبی برای کاشت ذرت دانه‏ای باشد.