ارزیابی شاخص های پایداری کشاورزی تحت سناریوهای اقلیمی و مدیریت منابع آب در حوضه آبریز آجی چای

این مطالعه به بررسی وضعیت پایداری حوضه در حالت پایه و تغییر اقلیم پرداخته و سپس اثرات سناریوهای مدیریت منابع آب از جمله کاهش سهم آب بخش کشاورزی، افزایش راندمان آبیاری و افزایش قیمت آب آبیاری بر شاخص‌های پایداری مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.

 از یک مدل هیدرو-اقتصادی برای ارزیابی اثرات تغییر اقلیم بر متغیرهای هیدرولوژیکی و اقتصادی استفاده شد. مدل‌سازی رفتار هیدرولوژیک حوضه با استفاده از WEAP-MABIA و رفتار اقتصادی کشاورزان با استفاده از الگوی برنامه‌ریزی درجه دوم توام با ریسک صورت گرفت. برای شبیه‌سازی تغییر اقلیم از مدل ریزمقیاس-سازی LAER-WG تحت سناریوهای انتشار A2، B1 و A1B طی دوره 2050-2020 استفاده شد. شاخص پایداری با استفاده از معیارهای عملکرد اطمینان‌پذیری، برگشت‌پذیری و آسیب‌پذیری و همچنین شاخص کمبود آب آبیاری مورد تحلیل قرار گرفت.

 بررسی شاخص‌های پایداری در وضعیت فعلی حاکی از ناپایداری منابع آبی بوده و در اثر تغییر اقلیم شرایط وخیم‌تری را تجربه خواهد کرد، به طوری که از 86/0 در حالت پایه به 72/0 تحت سناریوی انتشار A2 می‌رسد. با اعمال سناریوهای مدیریتی، میزان شاخص‌های پایداری نسبت به تغییر اقلیم بهبود یافته و بیشترین افزایش مربوط به سناریوی افزایش راندمان آبیاری می‌باشد. در این سناریو میانگین شاخص پایداری کشاورزی نسبت به تغییر اقلیم 1/11 درصد افزایش و شاخص کمبود آب آبیاری 6/26 درصد کاهش می‌یابد که حاکی از بهبود وضعیت پایداری منطقه است.

 با توجه به اثربخشی بهتر سناریو افزایش راندمان آب آبیاری، بالا بردن بازده آب کشاورزی از طریق بهره‌گیری از روش‌های مدرن و تغییر تکنولوژی آبیاری توصیه می‌گردد