صورت بندی های گفتمانی مسئله آب ایران در روزنامه های سراسری دهه 90

در سال های گذشته، شاهد نزاع گفتمانی بر سر معنابخشی به مسئله آب و راه حل های آن بوده ایم و رسانه های جمعی از عرصه های این نزاع بوده اند. اما برساخت های مختلفی که در این رسانه ها از مسئله ارایه شده، نامعلوم است. مقاله پیش رو، به طور خاص بر روزنامه های سراسری تمرکز کرده و درصدد پاسخ به این پرسش است که گفتمان های مسئله آب ایران در روزنامه های سراسری دهه  90 چگونه صورت بندی شده اند. به این منظور با روش تحلیل گفتمان انتقادی مطالب 4 روزنامه سراسری طی 9 سال (از 1/1/1390 تا 29/12/1398) بررسی شده اند. طبق یافته ها، در گفتمان غالب روزنامه شرق سیاست های کلان و رویکرد نادرست توسعه بحران را ایجاد کرده است. این گفتمان راه حل را تغییر سیاست ها و ساختارهای تولید و سازگاری با طبیعت قلمداد می کند. در گفتمان روزنامه ایران، ساختارهای کلان (اقتصاد سیاسی ایران، فردگرایی) سبب مصرف گرایی مردم شده اند و به این طریق بحران را ایجاد کرده اند. این گفتمان در خدمت رویت ناپذیر ساختن نقش دولت در ایجاد بحران است. در گفتمان روزنامه دنیای اقتصاد ترکیبی از عوامل (نظام مالکیت دولتی آب، سیاست مداران، مردم و مسیولان) بحران را ایجاد کرده است. افزایش قیمت آب راهکاری است که این روزنامه برای حل بحران پیشنهاد می دهد. در گفتمان روزنامه کیهان، بحرانی بودن آب، حذف شده است. بنابراین، در صورت بندی گفتمانی روزنامه های ایران و کیهان، مشکلات مربوط به آب ناشی از سیاست ها و اعمال قدرت نیست. این نوع صورت بندی گفتمانی را می‎توان محصول روزنامه نگاری توسعه ای دانست. در مقابل، ابعاد گسترده تری از مسئله آب در روزنامه های مستقل تر شرق و دنیای اقتصاد رویت پذیر شده است.