انگیزش در اصطلاحات علمی: مطالعه موردی واژه های فیزیک مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی

ارتباط میان مفهوم علمی و واژه مبین آن از یک طرف و ارتباط میان همان واژه در زبانی مانند فارسی و معادل انگلیسی آن از طرف دیگر، دو بعد مربوط به مسئله انگیزش اصطلاحات است که در این مقاله به ترتیب تحت عنوان «انگیزش درون زبانی» و «انگیزش بینازبانی» مورد بررسی قرار خواهد گرفت. انواع انگیزش درون زبانی عبارت اند از: آوایی، ساختواژی (شامل اشتقاق، ترکیب، ترکیب واشتقاق و ساخت نحوی) و معنایی (شامل استعاره و مجاز). در انگیزش بینازبانی مقوله های معادل گزینی واژه بنیاد (شامل قرض گیری، ترجمه قرضی و جورسازی آوایی- معنایی) و واژه گزینی مفهوم بنیاد مطرح است. داده های این پژوهش نشان می دهد که اصطلاحات علمی، هم در انگلیسی و هم در فارسی، دارای درجات متفاوت انگیخته، نیمه انگیخته و ناانگیخته هستند و انگیزش ساختواژی از نوع گروه نحوی در انگیزش درون زبانی و ترجمه قرضی در انگیزش بینازبانی بسیار پررنگ و چشمگیر است.