تبیین چالش های آموزش عالی ایران در مواجه ی با جهانی شدن (مطالعه ای مبتنی بر پدیدار شناسی)

هدف این پژوهش، تبیین و شناسایی قوت ها، ضعف ها، فرصت ها و تهدیدهای نظام آموزش عالی ایران در مواجهه فعال با جهانی شدن است.مواد و

رویکرد پژوهش حاضر کیفی و مبتنی بر پدیدارشناسی بود. جامعه پژوهش تمامی متخصصان حوزه آموزش عالی در حیطه موضوعی جهانی شدن بودند. ملاک های انتخاب نمونه عبارتند از عضو هیات علمی بودن، اشتهار موضوعی در سطوح ملی و بین المللی و یا دارای بودن اثر مکتوب در زمینه جهانی شدن در نظر گرفته شد. نمونه گیری هدفمند و به روش انتخاب صاحبنظران کلیدی انجام و حجم نمونه 19 نفر بر اساس اشباع نظری تکمیل گردید. ابزار پژوهش مصاحبه نیمه ساختاریافته و روایی محتوایی سوالات مصاحبه ، توسط 5 نفر از متخصصان احراز گردید. تحلیل مصاحبه ها در دو سطح تحلیل مضمون و تحلیل سوات انجام شد.

 کدها در 96 مضمون سازمان دهنده و 20 مضمون فراگیر طبقه بندی شد. 3 مضمون فراگیر در قوت، 6 مضمون فراگیر در ضعف، 3 مضمون فراگیر در سطح فرصت و 8 مضمون فراگیر در سطح تهدید قرار گرفت. قوت ها: حمایت مدیران از روندهای جهانی شدن فعال، انگیزش درونی دانشگاهیان برای حضور در صحنه جهانی و امکان ایجاد بسترهای مناسب و معیارهای دانشگاه طراز جهان. ضعف ها: پاسخگویی نامناسب به نیازهای استراتژیک محلی، ملی، منطقه ای و جهانی، مناسب نبودن استانداردهای آموزشی، آزمایشگاهی و تسهیلات در سطح جهانی، عدم ارج گذاری به سرمایه های انسانی و بیکاری تحصیلکردگان، مناسب نبودن قوانین و مقررات در زمینه تعاملات و تبادلات، مناسب نبودن شاخص های جذب اعضای هییت علمی و دانشجویان تحصیلات تکمیلی و ارتقای دانشگاهیان و خودباختگی فرهنگی برخی استادان. فرصت ها: تاثیرگذاری نظام های آموزش عالی بر ساختارهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی دولت ها، امکان کسب درآمد دانشگاه ها از منابع متعدد، تقویت و به روز شدن نظام های آموزش عالی و تعامل با یکدیگر و نگاه مجامع بین المللی، دولت ها و دانشگاه-های خارجی به ایران به عنوان کشوری با سابقه تاریخی و فرهنگی. تهدیدها: ایجاد محدودیت در انجام پژوهش مسایل و ارزش های بومی، ایجاد شاخص های علمی و سیاستگذاری های بین المللی و جهانی مبتنی بر نظریه نهادی، جذب گسترده نخبگان توسط کشورهای پیشرفته و دانشگاه های برتر، تحریم برخی از دانشگاه های ایران، آسیب به باورها، فرهنگ و زبان بومی، تحریم برخی از دانشگاه های ایران و نادیده گرفتن خردمندان در بدنه نظام حکمرانی. از نتایج این پژوهش برنامه ریزان، تصمیم گیران و سیاستگذاران نظام آموزش عالی به منظور بازنگری در کارکردهای آموزش، پژوهش و ارایه خدمات دانشگاه ها، تدوین اسناد نقشه علمی کشور، برنامه ریزی های مالی، تعیین بودجه، درآمدزایی دانشگاه ها، در تصمیم گیری و سیاستگذاری جذب و استخدام اعضای هییت علمی و کمیت و کیفیت دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی می توان استفاده کرد.