مفاهیم و نظریه های امنیت در نهج البلاغه

نهج البلاغه به حق فراتر از سخن انسان و فروتر از سخن خدا معرفی می شود. تنوع موضوعات نهج البلاغه اعجاب برانگیز است، معارف بلند توحیدی، ارزش های والای الهی، پند و اندرز و موعظه، بیان و تحلیل حوادث سیاسی و اجتماعی، دستور کار حکمرانان و توبیخ آنها از جمله مطالب نهج البلاغه است. پژوهش حاضر با هدف "بررسی مفاهیم و نظریه های امنیت در نهج البلاغه " صورت پذیرفته است.در این مقاله به سوالات زیر پاسخ داده می شود؛ اهمیت و جایگاه مفهوم امنیت در کلام حضرت علی (ع) چیست؟ جنبه های مختلف امنیت از منظر امیرالمومنین علی (ع) کدامند؟ روش تحقیق نیز به صورت "کیفی" و به شیوه "تحلیل محتوی" صورت گرفته است. در این پژوهش جنبه های مختلف امنیت از منظر امیرالمومنین علی (ع) شامل: امنیت اجتماعی، اقتصادی،معنوی،سیاسی و جهات دیگر آن را به مداقه گذاشته است از سویی اثر امنیت فرهنگی در باقی ابعاد یعنی امنیت‏ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی از منظر امام شیعیان تاثیرگذار می باشد؛ چرا که اگر امنیت سیاسی در وجدان عمومی جامعه موثر افتد و گستاخی و جسارت روحی مردم را در برخورد با هر آنچه که ظلم نام دارد، مضاعف سازد اما نتواند با امنیت فرهنگی گره‏ بخورد که بستر پرورشی جامعه را برای تداوم امنیت سیاسی مهیا کرده و ابزار لازم را برای هدایت چنین امنیتی در اختیار تصمیم سازان، نظام کارشناس، و تصمیم گیران نظام می‏گذارد، و اگر این دو امنیت نتوانند با امنیت اقتصادی مبتنی بر معادلات اسلامی هم‏ آوا شوند. حتما ما در ادامه راه که همان تعالی دین خداست با مشکلات جدی روبرو خواهیم شد. یافته های تحقیق نشان می دهد حضرت علی (ع) دو راهکار را در امنیت فردی انسان ها متذکر شده و آن دو را در اخلاق و معنویت بیان می فرماید. آن حضرت در زمینه امنیت اجتماعی توصیه به هماهنگی در اخلاق و رسوم مردم، ایمن ماندن از دشمنی و کینه های آنان سفارش می نمایند. علاوه بر این به خشنودی و رضای پروردگار که فرمان خدا قضای حتمی و حکمت می باشد و خشنودی او مایه ی امنیت و رحمت است. همچنین در جهت تامین امنیت می بایستی اصولی رعایت شود مانند استفاده از تدبیر، عقل، مشورت و استفاده از خردمندان و اندیشمندان و همراه آن، برنامه ریزی و سازماندهی و سپس نظارت و کنترل دقیق موارد مذکور، که تامین کننده امنیت جامعه خواهند شد که در این راستا، بهره مندی از مشارکت های مردم بسیار کارساز و تکمیل کننده است.